Tercüman-ı Ahval Gazetesi (1860)

Tanzimat edebiyatının sembol gazetesi olan ve Tanzimat edebiyatının başlangıcı olan Tercüman-ı Ahvâl, İstanbul’da 1860-1866 arasında yayımlanan ilk özel gazetedir. 22 Ekim 1860’ta Agâh Efendi ve Şinasi tarafından çıkarıldı. Önceleri pazar günleri çıkan gazete 22 Nisan 1861 ‘deki 25. sayısıyla birlikte haftada üç gün yayımlanmaya başladı.

Gazete zamanla Ceride-i Havadis gazetesiyle rekabet edebilmek için yayınını beş güne çıkardı. Bahçekapı’da bir matbaada basılan gazete, matbaanın altındaki bir tütüncü dükkânından satılıyordu. Şinasi, Ahmet Vefik Paşa, Ziya Paşa ve Refik Bey’in sık sık bu gazetede yazıları yer aldı. Bu yazılarda Osmanlı toplumunun geri kalma nedenleri ve ülkede olup bitenler tartışılıyordu. Ancak 24. sayısından sonra Şinasi gazeteden ayrılmıştır.

Ayrıca edebî eserlerin de yayımlandığı gazetede, Batılı anlamda ilk Türkçe oyun olan Şinasi’nin “Şair Evlenmesi” de (1860) dizi olarak yayınlanmıştı. Gazete, Ziya Paşa’nın kaleme aldığı sanılan ve eğitim sistemine sert eleştirilerde bulunan bir yazı yüzünden Mayıs 1861’de iki hafta süreyle kapatıldı. Bu olay Türk basınında yayın durdurmanın ilk örneği oldu. 792 sayı yayımlanan Tercüman-ı Ahval 11 Mart 1866’da yayınına son verdi.