13. ve 14. Yüzyıllarda Öğretici Metinler

Öğretmek amacıyla kaleme alınan edebî eserler didaktik diye adlandırılır. Edebiyat terimi olarak daha çok dinî, ahlaki, felsefi, sosyal, edebî, estetik gibi konularda bilgi ve öğüt vermek için yazılan manzum eserler didaktik, yani öğreticidir. Aydınlatıcı, yol gösterici, tenkit edici metinlerdir.

Konuları: Din, tasavvuf, İslam menkıbeleri, tıp ve tabiattır.

Dil: Nesir dili yeni anlam ve kavrayışlarla zenginleştirilmiştir. Sade, açık ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır. Cümleler kısa ve açıktır. Öğretici metinler manzum ve mensur yazılmıştır.

Eski çağlarda ilk edebî eserlerin çoğu didaktik özellikler taşır. Öğretici nitelikteki hayvan hikâyelerini (fabl) bu türün ilk örnekleri sayabiliriz.

Edebiyatımızda ilk öğretici manzume Yusuf Has Hacib’in Kutadgu Bilig’idir. Edip Ahmet Yükneki’nin Atabetü’l- Hakâyık’ı, Ahmet Yesevî’nin Divan-ı Hikmet’i, Yunus Emre’nin Divan-ı Risâletü’n Nushiye’si ile divanındaki şiirleri, Mevlâna’nın Mesnevî’si, Âşık Paşa’nın Garibnâme’si, Nabi’nin Hayriye’si ve Sünbülzâde Vahbi’nin Lütfiye’si edebiyatımızın önemli öğretici metinleri arasında yer alır. Ayrıca divan edebiyatında yer alan pek çok manzum eserlerle şiir sanatı ve sözlük konularında yazılmış eserler de öğretici şiir türüne girerler.

13. ve 14. yüzyıllardaki öğretici metinler ikiye ayrılır:

1. Tasavvufi Metinler
2. Nasreddin Hoca Fıkraları