…Telefonun öbür ucundaki ses, maalesef beyefendi, probleminizi çözemiyoruz, dedi. Cevap vermeden telefonu kapattı. Çaresizce tekrar masanın gözünü karıştırdı, ceplerini yokladı, dolabı kurcaladı; ümitsizdi. Gözleri sulandı. Yok, olmayacak dedi, böyle olmayacak… Ayağa kalktı, yüzünde bir acı belirdi, tekrar oturdu. Kaç zamandır durduk yere, göğsüne bir sancı saplanıyordu. Art arda yaşadığı acılar, koskoca adamı iğne ipliğe çevirmiş, iki büklüm bırakmıştı. Üç aydır hayatı sorunlar yumağına dönmüştü. Bütün yaşadıkları bir yana, önce büyük oğlunu, sonra da küçük oğlunu aynı hastalık bir çırpıda alıvermişti. Tükenmişti, sığınacak hiç kimsesi yoktu. Eş dost çoktan terk etmişti; biri bile çıkıp şu adama kol kanat gerelim, dememişti. Ne yapacaktı bu yaştan sonra, ellerini açıp ellere mi dert yanacaktı? Bundan sonra uğraşıp didinmek de anlamsızdı zaten. Pencereye yanaştı, gökyüzüne bakmak istedi, güneş gözünü kamaştırdı, bakamadı. Cama bir kuş kondu, göz göze geldiler, içi ışıldadı. Keşke gülebilsem, dedi belli belirsiz bir sesle. Doğruldu, ceketini giydi, sokağa çıktı. Anne tarafından birkaç akrabası vardı Kadıköy’de, onlara gitmeye karar verdi. Gidip derdini anlatacaktı, herkesten kaçmak da neyin nesiydi, ağlamayan çocuğa meme vermezler diye mırıldandı. Merhamet dolu, sıcacık bir ses duymakta kararlıydı, hızla yürümeye başladı…
1.Aşağıda verilen unsurlara, yukarıdaki parçadan birer örnek bulunuz.(4×20=80p)
Gerçek Anlamlı Sözcük: güneş
Yan Anlamlı Sözcük: göz
Eş Anlamlı Sözcükler: problem-sorun
Zıt Anlamlı Sözcükler: büyük-küçük
Yakın Anlamlı Sözcükler: eş-dost
Sesteş (eş sesli) Sözcükler: el-el
Haber Cümlesi: Ayağa kalktı, yüzünde bir acı belirdi, tekrar oturdu.
Dilek-Şart Cümlesi: Keşke gülebilsem
İstek Cümlesi: şu adama kol kanat gerelim
Olumlu Cümle: Eş dost çoktan terk etmişti.
Olumsuz Cümle: maalesef beyefendi, probleminizi çözemiyoruz.
Soru Cümlesi: Ne yapacaktı bu yaştan sonra, ellerini açıp ellere mi dert yanacaktı?
Deyim: dert yanmak
Atasözü: ağlamayan çocuğa meme vermezler
İsim Cümlesi: Merhamet dolu, sıcacık bir ses duymakta kararlıydı.
Fiil Cümlesi: Gözleri sulandı.
İsim Tamlaması: masanın gözü
Sıfat Tamlaması: koskoca adam
İkileme Grubu: belli belirsiz
Duyular Arası Aktarma: sıcacık bir ses
“Kim kazanmazsa bu dünyada bir ekmek parası,Dostunun yüz karası, düşmanın maskarası”
Mehmet Akif Ersoy
2.Yukarıdaki sözle ne anlatılmak istenmiştir? Birkaç cümlede açıklayınız.(10p)
İnsanoğlu, iradesi ve gücü olduğu halde, birçok sorumluluğunu yerine getirip kendi geçimini temin edemiyorsa; bu, onun kendi iradesiyle başkalarına muhtaç olması, el açması, yalvarması, onurunu ayaklar altına alması anlamına gelir. Bu durumda, insan sadece kendisini zelil duruma düşürmez; aynı zamanda onun yakın çevresi de rencide olur, utanç duyar. Bu acizlik tablosu, kişiyi düşmanları karşısında da gülünç duruma düşürür, eğer muhtaçsan, düşmanının oyuncağı olursun.
(I)Yirmi beş dönümlük bir alan üzerine elli bin kapasiteli bir tavuk çiftliği kurmayı planlıyoruz. (II)Çiftliğimizi başta ağaçlar, çiçekler ve börtü böcek süsleyecek. (III)Tavuklarımız için iki devasa kümesimiz olacak. (IV)Sadece tavuklarımız olmayacak; inekler, kuzular, kazlar ve ördeklerin barındığı alanlarımız da olacak. (V)Tavuk eti ihracatının yükseldiği şu günlerde bu iyi bir yatırım. (VI) Atlar içinse onların özgürce koşabilecekleri daha geniş bir bölüm planlıyoruz. (VII) Boş alanlar da bırakacağız ki başka türde hayvanlar geldikçe onlara da yerimiz kalsın.
3.Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisi parçanın anlam bütünlüğünü bozmaktadır? (5p)
A) II B) III C) IV D) V E) VI
| 1 | Bir şeye sonradan inanmak, hak vermek | C |
| 2 | Kazanç elde etmek | D |
| 3 | İsabet etmek | B |
| 4 | Dayanamamak, tahammül edememek | E |
| 5 | Ulaşmak, varmak | A |
| A | Şimdi yoldayım, iki saate kadar geliyorum. |
| B | Attığı top gözüme geldi. |
| C | Siz de dediğime geldiniz. |
| D | Kiralardan onlara ayda on bin lira geliyor. |
| E | Birazcık üşütmeye gelmiyor, hemen hastalanıyor. |
4. Alttaki tabloda yer alan cümleleri yukarıda yer alan anlamlarıyla eşleştiriniz.(5p) (Yukarıdaki Boş kutucuklara A-B-C-D-E şeklinde)
9.Sınıf Dil ve Anlatım 2.Dönem 1.Ortak Sınav Soru ve Cevapları İndir! (Mustafa Sıddık KARAGÖZ)