Tanzimat Dönemindeki Diğer Sanatçılar DİREKTÖR ALİ BEY (1844-1899) Edebiyatımızda tiyatro ve mizah alanındaki çalışmalarıyla tanınır. Komedi türünde de eserleri vardır. Tanzimat tiyatrosuna ve Türk tiyatrosuna büyük emeği geçmiştir. Moliere’den uyarlamaları vardır. Teodor Kasap’ın çıkardığı ilk mizah dergisi olan “Diyojen” deki mizah yazılarıyla tanınır. Kendisine örnek aldığı Ahmet Vefik Paşa’dan daha sade bir dil kullanmıştır. Klasisizm akımının etkisinde kalmıştır. Yazdığı bazı oyunlar Gedik Paşa Tiyatrosunda sergilenmiştir. Eserleri Tiyatro: Kokona Yatıyor (komedi), Ayyar Hamza (Moliere’den uyarlama / komedi), Misafir-i İstiklal (komedi), Geveze Berber (komedi), Letafet (operet) Mizah: Lehçetü’l Hakayık (Mizahi Sözlük), Seyyareler (mizahi hikâye) Gezi: Seyahat Jurnali (Batılı anlamda ilk günlük – Hindistan gezisi günlüğü) AHMET CEVDET PAŞA (1822-1895) Tanzimat Döneminin önemli devlet adamlarındandır. Tarihçi ve hukukçu kimliğiyle tanınır. İlk Türk kadın romancı Fatma Aliye’nin babasıdır. Kaside ve gazeller yazmışsa da başarılı değildir. Yazılarında sade bir dil kullanmıştır. Eserleri: Tarih: Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i Hulefa, Tarih-i Cevdet Hukuk: Mecelle (Medeni kanun niteliğindedir. Cumhuriyet’ten önceki medeni kanundur.) Dil: Kavaid-i Osmaniye (dil bilgisi kitabı), Belagat-ı Osmaniye (Edebiyat bilgileri) ALİ HAYDAR Edebiyatımızda ilk trajedi yazarıdır. İki manzum trajedi yazmıştır. Eserleri: Trajedi: Sergüzeşt-i Perviz, Sasaniyan Hükümdarlarından İkinci Ersas’ın Sergüzeşti Komedi: Rüya Oyunu ŞAİR EŞREF Hiciv şairlerindendir. II. Abdülhamit için yazdığı hicivler ünlüdür. Eserleri: Şiir: Deccal, Şah ve Padişah, İstimdat, İran’da Yangın Var MİZANCI MURAT Mizan adlı gazeteyi çıkarmıştır. “Tarih-i Umumi” adlı tarih kitabı ünlüdür. Tanzimat Döneminin gerçekçi panoramasını yansıtan “Turfanda mı yoksa Turfa mı” adlı romanı ünlüdür. TEODOR KASAP İlk mizah dergisi olan “Diyojen”i çıkarmıştır. Moliere’den “Pinti Hamit”i Türkçeye uyarlamıştır. SÜLEYMAN PAŞA Tanzimat Dönemi Türkçülerindendir. Türk adı kullanılan ilk dil bilgisi kitabı olan Sarf-ı Türkî adlı eseri yazmıştır. SADULLAH PAŞA (1838-1890) Edebiyatımıza Tevfik Fikret’ten önce bilim, fen, teknik temalarını getiren, kaderci felsefenin yerine dinamizmi getiren, insan akıl ve mantığını üstün kılan Batılı bir görüşe bağlıdır. Pozitivist düşünceyi anlatan aydın bir Osmanlı bürokratıdır. Lamartine’den çevirdiği “Göl” şiiri ünlüdür. “Ondokuzuncu Asır” adlı şiiri ile tanınır. İnsan aklının gücüne inanır. Aklın, deneylerin, bilim ve tekniğin Orta Çağ uygarlığına son vereceği, yepyeni bir dönem açacağı inancındadır. Toplumcu bir eşitliği, devrimci bir özgürlüğü savunmasına karşın, manzumeleri soyutlaşan zayıf bir didaktizm içerisinde döner. Divan şiirinin edebi sanatlarından uzaklaşır; çıplak fikrin peşindedir. Pozitivizmle materyalizmin hayalci bir yolcusu gibidir. FATMA ALİYE HANIM Ahmet Cevdet Paşa’nın kızıdır. Roman, felsefe, tarih, biyografi türlerinde yazmış, çeviriler yapmıştır. İlk kadın romancımız kabul edilir. Eserleri: Muhadarat, Refet, Udi, Emin ALİ SUAVİ Türk tarihi, Türk dili, Türklerin İslam felsefesine yaptıkları hizmetler hakkında ileri sürdüğü fikirler önemlidir. Sarıklı ihtilalcı olarak tanınmıştır. “Muhbir” adlı gazeteyi çıkarmıştır. BEŞİR FUAT Edebiyatımızda ilk kez realizm ve natüralizm akımlarını savunan, ilk kez bilimsel ve nesnel eleştirinin örneklerini veren kişidir. Pozitivizme bağlıdır. Auguste Comte’un pozitivist felsefesiyle araştırmalar yapmıştır. Eserleri: Victor Hugo, Almanca Muallimi, Usul-i Talim, Voltaire, İnikad (bağlanma) SAİT HALİM PAŞA İslamcılık düşüncesini ele almıştır. Devlet adamıdır. AGÂH EFENDİ Şinasi ile ilk özel Türk gazetesi Tercüman-ı Ahval‘i çıkarmıştır. Posta Nazırı olarak da ilk posta pullarını bastıran kişidir. AKİF PAŞA “Adem Kasidesi” adlı şiiri ile tanınmıştır. Bu şiirinde yokluk düşüncesini ele almıştır. “Tabsıra” anı türündeki eseridir.