Melih Cevdet Anday (1915-2002)

1915’te İstanbul’da doğan sanatçı Ankara Gazi Lisesi’nden 1936’da mezun olmuştur. Oktay Rifat ve Orhan Veli okul arkadaşlarıdır. 1938’de sosyoloji öğrenimi için Belçika’ya gitmiş, iki yıl sonra II. Dünya Savaşı çıkınca zorunlu olarak yurda dönmüştür. 1942’den başlayarak Ankara’da Milli Eğitim Bakanlığı Yayın Müdürlüğü’nde danışmanlık, Ankara Kitaplığında memurluk, gazetecilik yapmıştır. İstanbul’a yerleştiğinde çok çeşitli gazete ve dergilerde yazılar yayımlamıştır. İstanbul Belediye Konservatuarı Tiyatro Bölümü fonetik-diksiyon öğretmenliğinden 1977’de emekli olmuştur. 2002 yılında ölmüştür.

Edebi Kişiliği:

• Orhan Veli ve Oktay Rıfat’la beraber Garip hareketini başlatan Melih Cevdet, bu topluluğun akılcı ve toplumsal çizgide eser veren, şiirini duygudan daha çok aklın egemenliğine bırakmış olan önemli bir şairidir.
• Garip hareketine bağlı kaldığı ilk şiirlerinde uyak ve ölçü kaygısı olmadan eserler vermiş, fikirlerini geliştiren “duygu” anlayışıyla Orhan Veli ve Oktay Rıfat çizgisinden ayrılmıştır.
• Yalın bir dil kullanan sanatçının eserlerinde güzel günlere özlem vardır.
• Toplumsal ve kavgacı bir şiire de yönelen sanatçı, çeşitli şiirlerinde toplum ve insan değerlerini savunmuştur.
• Şiir hayatının 1960 sonrası döneminde “Kolları Bağlı Odysseus” adlı şiirinden başlayarak mitolojik unsurlara yönelmiş, eserlerinde Eski Yunan ve Doğu kültürlerinden izlere rastlanmıştır.
• Şiir, roman, deneme, tiyatro, gezi, anı gibi çok çeşitli türlerde eserler vermiş, ancak özellikle şiirleri ile tanınmıştır.

Kısaca özetleyecek olursak;

• 1946’dan sonra sanatını romantik öğelerden kurtararak sosyal temellere dayandıran sanatçı, düşünceye, akla dayanan şiirler yazmıştır.
• Bir dönem Yunan mitolojisinden yararlanmıştır.
• 1950’den sonra yazdığı şiirlerde imge ve simgeler değer kazanmaktadır.
• Sözcük seçimine dikkat etmiştir.

Eserleri:

• Şiir: Garip, Rahatı Kaçan Ağaç, Telgrafhane, Yan Yana, Tanıdık Dünya, Yağmurun Altında, Kolları Bağlı Odysseus, Göçebe Denizin Üstünde, Teknenin Ölümü, Sözcükler, Ölümsüzlük Ardında Gılgamış, Güneşte
• Roman: Gizli Emir, İsa’nın Güncesi, Aylaklar, Meryem Gibi, Raziye, Yağmurlu Sokak
• Oyun: İçerdekiler, Ölümsüzler, Dört Oyun (Yarın Başka Koruda, Dikkat Köpek Var, Ölüler Konuşmak İsterler, Müfettişler) Mikadonun Çöpleri
• Deneme: Doğu-Batı, Konuşarak, Paris Yazıları, Maddecilik ve Ülkücülük, Yiten Söz, İmge Ormanları, Gelişen Tiyatro, Yeni Tanrılar, Sosyalist Bir Dünya, Dilimiz Üstüne Konuşmalar, Geleceği Yaşamak, Geçmişin Geleceği
• Gezi: Sovyet Rusya, Azerbaycan, Özbekistan, Bulgaristan, Macaristan, Yasak