Sözcükte Anlam Test-3

1. I. Kemiklerine biraz yağmur, biraz gün ışığı sızsın.

II. Kavuğundan sızan sular solgun yüzüne akıyordu.

III. Başladım uykuya, lâkin ne gezer

Sızmışım bir aralık neyse, yorulmuş da meğer.

IV. Gözden sızar yaş olsam

Ölüme yoldaş olsam

V. Gözlerimin önünde hep aynı beyaz ev.

Gece pencerelerinden sızacak ışık.

Yukarıdaki cümlelerin/dizelerin hangisinde, “sızmak” sözcüğü diğerlerinden farklı anlamda kullanılmıştır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

2. Aşağıdaki dizelerin/cümlelerin hangisinde, “gölge” sözcüğü gerçek anlamının dışında kullanılmıştır?

A) Bir rüya uğrunda, ben diyar diyar

Gölgenin peşinde yürür giderim.

B) Yiğit gölgesinde yiğit saklanır.

Nâmertlerde namus olmaz âr olmaz

C) Gölge karar tutmaz güneş var iken

Sanma sabah rüzgârı gölge döndürür.

D) Gölgelerinde koyunlar otlayan ağaçların altından geçtiler.

E) O gördüğüm gölgenin hayal olduğunu daha iyi anladım.

 

3. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde, “örmek” sözcüğü “süslemek, işlemek, donatmak, kaplamak” anlamında kullanılmıştır?

A) Bir ruh gülümsüyor gibi derinden

Beton duvarları sarmaşıklar örmüş.

B) İpek saçlarını elimle ördüm

Ve bir kement gibi taktım boynuma

C) Zülüflerin tel eyleyip.

Saçların örmeye geldim.

D) Saçlarını çözerek hülyâ dizinde tel tel

Hep yeniden örmek isterdim.

E) Bugün ayın ön dördü

Kız saçını kim ördü

 

4. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde,” ölmek” sözcüğü gerçek anlamının dışında kullanılmıştır?

A) Gökten inmez hiçbir şey… Bütün yerde taşar

Kendi ahlakıyla bir millet ölür yahut yaşar.

B) Ömrü oldukça yürür hep yolcu

Varmadan menzile bir yerde ölür.

C) Ölmek kaderde var bize ürküntü vermiyor

Lâkin vatandan ayrılığın ıstırabı zor.

D) Hiç durmadan hayat öğütür devreden bu çark

Ölmek sırayladır sıralanmakta varsa fark.

E) İflah olmaz bu derd ile ölürüm

Güzeller serdarı giysin karalar

 

5. I. Tek seni hayal için süzerek batan günü

Gece mehtâba dalmak, sen de dalmışsın diye

II. Renk renk dertlerimi içimde besle

Fakat içimde dövünüp ağlama gurbet

III. Belki hâlâ o besteler çalınır

Gemiler geçmeyen bir ummanda

IV. Ömrüm oldukça gönül tahtıma keyfince kurul

Sâde bir semtini sevmek bile bir ömre değer.

Yukarıdaki ikili dizelerde, altı çizili sözcüklerden hangi ikisi anlamca özdeştir?

A) I. ile II.   B) II. ile III.   C) III. ile IV.   D) I. ile IV.   E) I. ile III.

 

6. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde, “göçmek” sözcüğü “bulunduğu yerden taşınmak, ayrılmak, başka yere gitmek” anlamı dışında kullanılmıştır?

A) Burdan göçüyorsun demek artık,… dönsen.

Ey sevgili, yollarda yürek toplardın!

B) Karacoğlan der ki: Konmadan göçmem

Her olur olmaza sırrımı açmam

C) Katarlar bağlandı kafile göçtü

Giden gelsin bizimle dost iline

D) Göçtü köyün meydanında bir çınar

Konuşanlar irkilenler sustular

E) Kervan eğer göçer olsa, azık alır

Azıksız yola giren yolda kalır.

 

7. Aşağıdaki dizelerin/cümlelerin hangisinde, “ölgün” sözcüğü gerçek anlamında kullanılmıştır?

A) Akmayan yaşlarda sıcacık yüzün

Yavrum bugün seni pek ölgün gördüm.

B) İhtiyar, ölgün sadâsıyla bir şeyler mırıldanıyordu.

C) Hâlâ o penceredeyim lâkin sular ölgün

Sen yoksun ki vefasız sularda ay görünsün.

D) Bir gün deniz ölgündü bir oltayla balıkta

Kuşlar gibi yalnız, yapayalnızdım açıkta.

E) Kalbim ölgün bir çiçektir gündüzleri

Gelin gelin onu açın geceler

 

8. Aşağıdaki cümlelerin/dizelerin hangisinde, “geri” sözcüğü “arkada bulunan, arkada kalan” anlamında kullanılmıştır?

A) İstemem bahçemde bülbüller ötsün

Benim gonca gülüm solduktan geri

B) Söyleyin anama anam ağlasın

Anamdan gerisi yalan ağlasın.

C) Sen söyleneni yap, gerisini düşünme

D) O kaça, biz yaklaşa, biz yürüye, o gide

Bıraktık dünya değer ülkeleri geride

E) Yazısı silinmiş, kâğıdı sarı

Mektubumu geri getirdi.

 

9. I. Tahtadan yapılmış bir uzun kutu

Baş tarafı geniş, ayak ucu dar

II. Kapıdan girince, insanın karşısına dikilen geniş merdiveni çıktım.

III. Bu geniş ülkede, binlerce latif illerde

Nice yıl cedlerimiz kökleşmiş bir yerde

IV. Ne geniş adam, dünya yansa umrunda değil.

V. Geniş kanatları simsiyah açılan kapıdan

Geçince başlayacak bitmeyen gece

Yukarıda numaralandırılmış cümlelerin/dizelerin hangisinde, “geniş” sözcüğü gerçek anlamının dışında (mecaz anlamıyla) kullanılmıştır? 

A) I.   B) II.   C)III.   D) IV.   E) V.

 

10. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde “geçmek” sözcüğü, “bitmek, tükenmek, sona ermek, geride kalmak” anlamının dışında kullanılmıştır?

A) Ufukta pas tuttu birdenbire yaz

Gün çabuk geçti, akşam tez oldu.

B) Şehirlerden geçerken çocuklar

Her an bir alev gibi hasrettir duyduğum

C) Sarardı yaprağı gülleri soldu

Geçti o safanın devrânı bülbül

D) Hayrola her yandan şerler uyandı

Gayri şad olmanın geçti zamanı

E) Yollarda kalan gözlere yaşlar doluyor gel

Bir gün daha sensiz geçti, akşam oluyor gel

 

11. I. Çıkar dışarda gezersem biraz nefeslenirim

Epey de yorgunum ama gelince dinlenirim

II. Nice dertli kondu göçtü burada

Ağlatırsa Mevlam yine güldürür

III. Bir büyük boşlukta bozuldu büyü

Nasıl hatırlamazsın o türküyü

IV. Birçok gidenin her biri memnun ki yerinden

Birçok seneler geçti dönen yok seferinden

Yukarıdaki numaralandırılmış dizelerden hangi ikisinde, altı çizili sözcükler yakın anlamlıdır?

A) I. ile II.   B) I. ile III.   C) I. ile IV.   D) II. ile III.   E) II. ile IV.

 

12. Aşağıdaki dizelerin/cümlelerin hangisinde “yetmek” sözcüğü, “ulaşmak, yetişmek, erişmek, gelmek” anlamında kullanılmıştır?

A) Ey gönül yüreğin ne kadar yufka

Yeter ağlamana bir kuş ötüşü

B) Gayret edip ardından yeteyim derken

Hazır turna ile kaz elden gitti.

C) Sabah olmasın, günler doğmasın ne çıkar

Yurda ay yıldızın ışığı yeter.

D) Nasıl uysak, bu duraksız gidişe

Gece dinlenmeye yetmez gibidir.

E) Arife bir söz yeter tende cevher var ise

 

13. Aşağıdaki dizelerin hangisinde, “ölü” sözcüğü mecaz anlamda kullanılmıştır?

A) Umut, gözlerinde ölü bir bakış

Çığlık bir bükülüş dudaklarında

B) Tarihi sarar, yurdu sarar, fethi sarar

Sağlar ölülerden, ölüler sağlardan

C) İçinde rahata varmış yatan aziz ölüler

Demek ki böyle bahar örtüsüyle örtülüler.

D) Yalnız ölünün yüzünde mana yoktur.

E) Gözleri uzun uzun burkulu kaldı bende

Hana sağ indi, ölü çıktı geçende.

 

14. Aşağıdaki dizelerin/cümlelerin hangisinde, “gelecek” sözcüğü farklı anlamda kullanılmıştır?

A) Yıllanmış bir çınar pusuluk yerin

Neredeyse gelecek beklediklerin

B) Kâmildir o insan ki yaşar hâtıralarla

Bir başka kerem beklemez artık gelecekten

C) Sanki erdim çetin bilmecesine

Hem geçmiş zamanın, hem geleceğin

D) Taşı, billuru, kurşunu, geçmiş elinden tutup

Geleceğe kavuşturmuş

E) Bu gelecek, o geçmişe dayanacaktır.

 

15. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde, “geçmek” sözcüğü diğerlerinden farklı bir anlamda kullanılmıştır?

A) Belki hâlâ o besteler çalınır

Gemiler geçmeyen bir ummanda

B) Süslenmiş gemiler geçse açıktan

Sanırım gittiği diyar bendedir

C) Şu geçeni durdursam çekip de eteğinden

Soruversem haberin var mı öleceğinden

D) Dem çeker bülbül beynimde baykuşlar öter

Sonra karşımdan geçer bir bir, yıkılmış lâneler

E) Sanma bir gün geçer bu karanlıklar

Gecenin ardında yalnız gece var.

 

16. I. Asla unutamam gözümde tüter

Sıla terk eylemek ölümden beter

II. Yaprak mı kımıldar gece senden gizli

Bildik görüyorsun ne olur görmeyiver

III. O her sabah okuyordu kitabını

Ayırmıyordu kitaptan kesinlikle gözünü

IV. Ne kadar karanlık olsa geceler

Mümkün mü sonunda sabah olmasın

Yukarıda numaralandırılmış dizelerin hangi ikisinde, altı çizili sözcükler yakın anlamlıdır?

A) I. ile II.   B) I. ile III.   C) III. ile IV.   D) II. ile IV.   E) I. ile IV.

 

17. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde, “garip” sözcüğü diğerlerinden farklı anlamda kullanılmıştır?

A) Ey garip çizgilerle dolu han duvarları

Ey hanların gönlümü sızlatan duvarları

B) Bir devâ bulmak için bağrındaki yaraya

Toplanmış garipler şimdi kervansaraya

C) Garibim namıma Kerem diyorlar

Aslımı el almış haram diyorlar.

D) Bülbülün yatağı bahçeler, bağlar

Garibin yatağı kahveler, hanlar

E) Bir garibim adım sanım anılmaz

Yüreğimde yaram vardır onulmaz

 

18. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde, “gayrı” sözcüğü farklı anlamda kullanılmıştır?

A) Gayrı nidem dünyayı

Ki elim, kolum gitti.

B) Kara gözlüm efkârlanma gül gayrı

İbibikler öter ötmez ordayım.

C) Kendinden gayriyi beğenmez cahil

Kendi çalar kendi oynar demişler

D) Tanrı yardımcı olsun gayrı yolda kalana

Bir menzile vararak atları çektik hana

E) Gayrı yoktur kurtulmanın çâresi

Hâlimi arz edin nazlı Hünkâra

 

CEVAP ANAHTARI

1-C  2-B  3-A  4-A  5-D  6-D  7-E  8-D  9-D  10-B  11-E  12-B  13-A  14-A  15-E  16-B  17-A  18-C