Bir konunun ya da bir sorunun açıklandığı, öğretici yönü ağır basan paragraflara açıklama paragrafı denir. Açıklama paragrafında, bir konu hakkında bilgisi olmayanları bilgilendirme, konuyla ilgili bilinmeyenleri açıklığa kavuşturma söz konusudur.
Bu paragraf türünde bilgi verme ve öğreticilik ağır bastığından; dil göndergesel işlevde kullanılır. Yazar anlatımını nesnel bir tutumla yapar ve işin içine duygularını karıştırmaz. Ele alınan konuya göre terim ve bilimsel kavramlardan yararlanır. Açıklama paragrafı daha çok, ansiklopedilerde, ders kitaplarında, edebiyat, ahlak felsefe vb. konularda yazılan kitaplarda kullanılır.
Bir atasözü açıklanırken veya bir şair, yazar, bilim adamı tanıtılırken; beyin, kalp, akciğerler, elementler vb. hakkında bilgi verilirken açıklama paragraflarından yararlanılır.
Örnek-1
Beyin, kafatasının içinde, beyin zarlarıyla örtülmüş, beyazımtırak ve yumuşakça bir kitle durumundaki sinir organıdır. Duyum ve bilinç merkezini oluşturan beyin, insanları hayvanlardan ayıran en önemli organdır. Bu yönüyle insan beyni hayvanlarda görülmeyen konuşma, bilinç, sevinç, üzüntü gibi eylem ve duyguların merkezdir. Dış dünyayla ilgili bütün ilişkiler, duyular aracılığı ile beyne iletilir, orada değerlendirilir ve vücudun gerekli tepkiyi göstermesi sağlanır. Gri ve beyaz hücrelerden oluşan beyin, kafatasının arkasında bulunan bir delikle omuriliğe bağlanır. Beyin ve omurilik, üç katlı koruyucu zarla sarılıdır. Beyne en yakın olan iç zar ile orta zar arasında beyin sıvısı denilen bir sıvı bulunur. Anatomik bakımdan beyin; beyin yarıküreleri, orta beyin, beyincik ve beyin sapından oluşur.
Bu açıklama paragrafında vücudumuzun en önemli organlardan bir olan “beyin” hakkında bilgi verilmiştir. Parçada, bu organın özellikleri ve işlevleri anlatılırken “hücre, omurilik, beyin sıvısı” gibi terim ve kavramlar kullanılmış, anlatım nesnel bir tutumla yapılmıştır.
Örnek-2
Şinasi, Tanzimat Döneminin en önemli şair ve yazarlarından biridir. Agâh Efendi ile birlikte ülkemizin ilk özel gazetesi Tercüman-ı Ahval’i, ardından tek başına Tasvir-i Efkâr gazetesini çıkarmıştır. Fransızcadan ilk şiir çevirilerini yapmış, ilk yerli oyunumuz Şair Evlenmesi’ni yazmıştır. Sanatçı, edebiyatımızda ilk makaleyi yazmış, nesirde bağ-fiillerle uzayıp giden cümleyi süsten kurtarıp düşünceyi ve anlaşılmayı ön plana almıştır.
Bu paragrafta ise Tanzimat Döneminin ünlü sanatçılarında Şinasi hakkında bilgi verilmiştir. Parçada, sanatçının çıkardığı gazetelerden, eserlerinden, nesir alanına yaptığı katkılardan söz edilmiştir. Sanatçıyla ilgili açıklamalar nesnel bir tutumla ortaya konmuştur.
Çok güzel her şeyi kolayca yazabiliyorum her şeye yarıyor çok güzel.
Çok güzel olmuş sağolun.
Nasıl yani?
Aradığım bu değil.
Daha çok örnek lütfen.
Aynen.
Teşekkürler.
Şahane olmuş.
Süper.
Faydalı oldu.
Çok açıklayıcı olmuş sağolun.
Müthiş olmuş.
Katılıyorum.
Daha çok yorum lütfen.
Çok harika.
Çok teşekkürler elinize sağlık :)
Çok teşekkürler.
Çok güzel açıklanmış.
Daha fazla örnek ve açıklayıcı olsun (yani kolay).
Güzel olmuş sayılır.
Çok güzel.
Güzel site ama çok uzun hiçbir şey yazamadım.
Bayağı iyi olmuş.
Lütfen daha çok örnek yazın :(
Aynen.
Çok teşekkürler.
Keşke bir iki tane daha açıklayıcı olsaydı.
Keşke.
Ellerinize sağlık :)
Çok teşekkürler.
Çok harika olmuş, çok teşekkür ederim çok sağ olun.
Giriş, gelişme ve sonuç bölümlerini gösterin.
Teşekkürler.
Teşekkürler.
Yanlış olmuş.
Teşekkür ederim, gerçekten de çok işime yaradı.
Çok işime yaradı.
Çok güzel olmuş.
Çok teşekkürler.
Lütfen biraz fazla ve kısa örnek olsa.
Çok güzel sınavdan yüz aldım.
Çok işimize yaradı çok teşekkür ederim.
Mükemmel.
Çok uzun yazıyorsunuz, biraz kısa yazsanız hiç fena olmayacak.
Çok güzel bir site.
Çok iyi.
Çok iyi çok işime yaradı, ödevimi bitirdim.
Çok teşekkürler.
Gerçekten işime yaradı sağolun hocam elinize sağlık…
Güzel değil.
Çok teşekkürler.
Bunu çok güzel derken.
Teşekkürler.
Harika olmuş.
Çok teşekkür ederim Türkçe’yle ilgili her şeye ulaşabiliyorum.
Çok çok çok teşekkür ederim.
Uzun.
Gerçekten harika olmuş.
Süper bir şekil yardımcı oldu teşekkürler.
Metinler çok uzun ama işime yaradı :) Sağolun gençler.
Kısa yazın!
Müthiş!
Çok açıklayıcı ve güzel olmuş :)
Çok güzel olmuş.
Çok güzel olmuş ellerinize sağlık. İyi ki bu site var :-)
Bence çok güzel, insanı sıkmayan bir biçimde yazılmış gerçekten yapan kimse harika yapmış. Ondan Allah razı olsun.
Sağolun çok yardımcı oldu.
Çok güzel olmuş bu yazı çok işime yarayacak.
Örnek de olsaydı daha iyi olurdu.
Arkadaşlar çocuk konulu bir açıklama paragrafı yazmam gerekiyor ama hiç bir açıdan yaklaşamıyorum, yardımcı olabilir misiniz?
Teşekkürler.
Edebiyat sınavım var.
Çok hoş.
Güzel.
Çok iyi ama biraz kısa olsa süper olur ya :D
İşime yaramadı.
Benim de işime yaramadı :(
Çok teşekkürler.
Çok güzel çok yardımcı oldunuz teşekkürler…
Teşekkürler.
Çok yardımcı oldu, teşekkürler…
Bence daha kısa ve öz olmalı.
Çok yardımcı oldunuz teşekkürler.
Teşekkürler.