Açıklayıcı yazılarda bir sorun ortaya konur. Bu yazılar, sorunu ortaya koyan cümle veya cümlelerle başlar. Sorunu çözümleyen açıklamalar, örnekler, karşılaştırmalar ile devam eder. Özetleyip veya yargı bildiren ifadelerle sonuçlanır.
Açıklayıcı anlatımla oluşturulan metinlerde, dilin göndergesel işlevinde ve kelimelerin gerçek anlamlarında kullanılmasına özen gösterilir. Açıklayıcı anlatımda kesin ve açık ifadenin önemi büyüktür. Tanımlama, açıklayıcı betimleme, sınıflandırma; örneklendirme, benzerlik ve karşıtlıklardan yararlanılarak metinler düzenlenir. Bu metinlerde ifadenin açık olması gerekir.
Açıklayıcı anlatımda konunun iyi kavranması ve yazının ana düşüncesinin iyi tespit edilmesi çok önemlidir. Edinilen bilgilerin doğru ve düzenli olarak verilmesi gerekir. Gerektiğinde istatistik, levha, grafik, resim gibi gereçlerden; konu ayrıntılarıyla açıklanırken örneklerden ve karşılaştırmalardan yararlanılır. Açık, anlaşılır, sade ve süssüz bir anlatım seçilir.
Günlük hayatımızda sık sık başvurduğumuz açıklama öğretmek amacıyla kaleme alınan fıkra, makale, deneme, sohbet, eleştiri vb edebî yazılarda kullanılan bir anlatım türüdür. Herhangi bir konuyu geliştirmek ve anlaşılır hâle getirmek istiyorsak mutlaka açıklama yapmak gerekir. Açıklama sonucunda “niçin” ve “nasıl” sorularına cevap bulunarak üzerinde durulan konu aydınlığa kavuşturulur.
Açıklayıcı Anlatım Örneği
Açıklama anlaşılır ve inandırıcı bir ifadeyle anlatılmalıdır. Bir eserde okuyucuya yararlı olan bir şeyler yoksa okur ondan uzaklaşır. Bu noktadan hareket edersek yararlılık bir esere estetik yani sanatsal bir değer katar. Güzellik, sanat eserlerinin içeriği ile ilgilidir. Okur, bir eserden okudukları ile hayata bakar, bu bakışını genişletir. Bu sayede ondan yarar sağlar.
Bu parçada yazar, sanat eserlerinde yararlılık konusu hakkındaki düşüncelerini açıklıyor. Sözlerini “yapıtlara sanatsal nitelik kazandıran şeyin faydacılık olduğu” düşüncesinde birleştiriyor. Bu düşünceyi en net şekilde “yararlılık bir esere estetik yani sanatsal bir değer katar.” sözleriyle ortaya koyuyor. Sanatta yararlılığın ise içerikle ilgili olduğunu söylüyor. Bu parçada yazar dili, göndergesel işlevde kullanmıştır. Metne yazarın bakış açısı yansımıştır. Yazar, metinde bir konuda bilgi vermenin yanında, bir ana düşünce etrafında cümlelerini sıralamıştır. Cümleleri kurallıdır. Anlaşılır bir dil kullanmıştır.
Açıklayıcı Anlatımın Özellikleri
- Dil, “göndergesel işlev”de kullanılır.
- Söz sanatlarına, sözcüklerin mecaz ve yan anlamlarına yer verilmez.
- Dil ve ifade sade, gösterişsiz ve pürüzsüzdür.
- Yazarın bakış açısı metne yansır.
- Daha çok, fıkra, makale, deneme, sohbet, eleştiri vb. edebî yazılarda kullanılır.
Hepsini de buradan yazdım elinize sağlık. Ama örnek ve kısa metin de koyarsanız seviniriz.
Örnekler pek işime yaramadı, keşke daha güzel şeyler yazsaydınız.
Sen anlamadın savaşını biz ne yapalım?
Teşekkürler.
Evet güzel.
Bence de.
Bence sadece konu olması olmamış ama güzel.
Çok ama çok teşekkürler.
Bence güzel ama biraz daha fazla örnek verilebilirdi. Bana yeterli değil ama olsun. Yine de güzel.
Çok teşekkür ederim. Ödevimi buradan yaptım.
Aslında güzel. Ödevimde yardımcı oldu.
Çok güzel bir site gerçekten ödevime yardım ettiğiniz için teşekkürler.
Teşekkürler sayenizde 90 aldım.
Teşekkür ederim.
Çok faydalı oldu.
Çok teşekkür ediyorum. Ödevimi burdan yaptım ve 100 aldım :D
Gerçekten hiç beğenmedim ödevime yardımcı olmadı bu site.
Sana katılıyorum.
Bu site yakıyor!
Çok güzel bir site, ödevime çok iyi yardımcı oldu gerçekten teşekkür ediyorum.
Katılıyorum.
Çok güzel ama uzun.
Örnekleri çoğaltın bence. Çok az olmuş. Ama ellerinize sağlık.
Çok teşekkürler.
Çok güzel olmuş ama bence daha çok kısa örnek yazın.
Çok faydalı oldu ödevim için.
Çok güzel.
Bence çok başarılı olmuş çok teşekkürler.
Çok sağolun.
Teşekkür ederim.
Hiç güzel değil!
Güzel olmuş beğendim.
İdare eder.
Benim ödevim bu konu ama bunlara ilave olarak zarflar da bulunacak ama benim hiç bir bilgim yok bununla ilgili. Elinde bilgi olan veya bilen arkadaşlar bana ulaşabilir mi? Lütfen mesaj atın isteyene Facebook hesabımı verebilirim oradan da yazabilir ama buradan yazarlarsa sevinirim.
Çok teşekkürler.
Biriniz yardım edin, açıklayıcı bir metindeki zarflar bulunacak bununla ilgili bilgisi olanlar bir şey yazsın artık.
Teşekkürler işe yaradı.
Güzel değil bence.
Güzel ve açıklayıcı bir yazı.
Bence çok başarılı olmuş çok teşekkürler.
Gerçekten süpersiniz, çok teşekkür ederim.
İyi çok işime yaradı.
Sözcüklerde mecaz ve yan anlama yer verilmez demişsiniz fakat bu her kaynakta aynı değil az da olsa verildiği söz konusu. Yardım?
Genellikle yer verilmez diyelim.
Çok sevdim, sayenizde öğretmenim çok sevdi. Bu arada cevap yazan arkadaşlarıma benden selam.
Çok güzel olmuş.
Çok güzel ödevime çok yardımcı oldu.
Çok teşekkürler.
Çok iyi 100 aldım.
Tebrikler Burak.
Çok sağolun.
Sağolun.
Çok sağolun sizin gibi iyiliksever insanlarımız varken sırtımız yere gelmez.
Hiçbir şey anlamadım.
Her zamanki gibi süper olmuş, teşekkürler.
Benim ödevim için gerekliydi çok sağolun :D
Çok iyi geldi bana bu.
Yarın sınavım var inşallah yüksek alırım :)
Sizin bulduğunuz şeyi ben niye bulamıyorum, zeki şeyler.
Benim de Rıfat Ilgaz’ın “Apartman Çocukları” eserinden ana düşüncesiyle ilgili açıklayıcı anlatımla yazı yazmam gerekiyor, lütfen yardımcı olun.
Bence yetersiz.
Bence de.
Yeterince yardımcı oldunuz. Teşekkürler.
Bu konuyla ilgili bir yazı nasıl yazabilirim?
Çok güzel, çok teşekkürler.
Süper!
Bana faydalı oldu.
Teşekkürler ama örnek birkaç tane daha olsa iyiymiş :)
Daha çok örnek.
Müthiş müthiş!
Çok teşekkürler.
Çok yardımcı oldunuz teşekkürler.
Teşekkür ederim, birkaç tane daha örnek olsaydı iyi olurdu.
Çok güzel.
Kısa dedim ama bu çıktı.
Güzel olmuş ama örnek fazla olsaydı iyi olurdu.
Güzel ama kelime gruplarına da örnek verseydiniz iyiydi.
Bence çok güzel, sayenizde biraz öğrendim sağolun.
Sorular çok güzel.
Bence çok gereksiz açıklama yazısı örneği arıyoruz, açıklama yazısını açıklıyorsunuz espri mi yani bu?
Bence de süper.
Çok kötü iyi yaradı.
İyi şanslar Nazlı kolay gelsin inşallah güzel not alırsın.
Çok sağolun.
Hoca kabul etmedi :(
Çok güzel bir site, ödevlerini yapmama çok yardımcı oluyor.
Çok teşekkürler, birkaç tane daha örnek verin lütfen.
Bana çok faydalı geldi çok teşekkürler müthiş :-)
Çok iyi olmuş teşekkürler.
Ödevim için lazımdı teşekkürler.
Teşekkürler hocam çok yardımcı oldunuz.
Çok güzel olmuş. Dil ve Anlatım ödevimin tamamını buradan yaptım. Teşekkürler :) Gerçi örnek tam olmamış. Zaten konumuz hakkında bilgi verince hoca anlamayabilir. (slaytı hocanın mailine gönderiyoruz da) Neyse inşallah anlar artık.
Çok güzel bir site teşekkürler :)
Güzel site :)
Muhteşem üstü muhteşem, devlet bu siteyi ulusal bir site yapmalı bence.
Teşekkürler.
Çok güzel teşekkürler :)
Çok iyi, derdime yardımcı oldu :)
Keşke birkaç tane örnek olsaydı işim daha basit olurdu ama site de iyi :)
İşime yaradı çok teşekkürler.
Pi gününüz kutlu olsun, bir de çok iyi bir site.
Örnek çok uzun beğenmedim.
Çok teşekkür ederim.
Çok güzel beğendim.
Paragraf örnekleri de versenize!
Çok sağolun çok isime yaradı, site kötü diyenleri takmayın onlar iyi site görmemişler :)
Harika bir site çok yardımcı oluyor. :)
Örnek az.
Çok sağolun.
Benim için çok faydalı ve yararlı oldu.
Çok teşekkürler.
Çok teşekkürler.
Teşekkürler.
Çok yardımcı oldu çok teşekkür ederim. Yarınki sözlüye hazırım artık. Gerçekten yardımcı oldu. Ellerinize sağlık.
Kısa örnek ve kısa anlatım olsa iyiymiş de neyse.
Teşekkürler.
Tartışmacı anlatımda da makale, deneme, fıkra örneği vermiştiniz. Açıklayıcı anlatım ile farkı nedir? Teşekkürler. :)
Tartışmacı anlatımda sanatçı bir fikir öne sürer ve onun yanlışlığını anlatır.
Teşekkürler ama örnekler hiç işime yaramadı.
Teşekkürler.
Teşekkürler.
Çok iyi, öğretmenimiz ödev vermiş ve yaptım :)
Çok teşekkürler.
Çok teşekkür ederim.
O kadar da iyi değil.
Süper.
Teşekkürler.
Örnekleri çoğaltın lütfen.
Çok süper!
Vallahi ninemin sakalı olaydı dedem olurdu anlamadım!
Eyvallah çok yardımcı oldunuz, Allah da size yardım etsin.
İyi ama biraz sıkıcı.
Teşekkürler, sayenizde 95 aldım :)
Teşekkürler.
Çok teşekkürler.
Çok teşekkürler.
Çok güzel, ders çalışırken çok yardım ediyor.
Özelliklerinde biraz daha ayrıntı olsaydı çok daha güzel olurdu.
Güzel olmuş :D
Teşekkürler.
İdare eder!
Teşekkürler.