1886 yılında Selanik’e bağlı Katerina ile Alasonya kasabaları arasındaki bir dağ köyünde doğan sanatçının asıl adı Enis Avni’dir. Aka Gündüz Edirne Askeri İdadisi ve Kuleli Askeri İdadisinde okumuş; ancak hastalığı nedeniyle Harbiye’nin ikinci sınıfından ayrılmıştır. Paris’e giderek bir müddet Güzel Sanatlar Okulu ve Hukuk Fakültesine devam ettiyse de hiç birini bitiremeden üç yıl sonra yurda dönmüştür. 1910 yılında Selanik’e sürgün edilen sanatçı, 31 Mart Vak’ası üzerine gönüllü yazıldığı Hareket Ordusuyla İstanbul’a gelmiş ve burada işgal kuvvetleri tarafından Malta’ya sürülmüştür. Ankara hükümetinin teşebbüsüyle yurda dönen sanatçı milletvekilliği de yapmıştır. Aka Gündüz 1958’de Ankara’da ölmüştür.
Edebi Kişiliği:
- Yazdığı romanlarla dikkati çekmiş, romanları dışında hikâye, tiyatro gibi türlerde de eserler vermiş olan yazar gözlem gücüyle ve gerçekçi bir anlayışla yapıtlarını oluşturmuştur.
- Eserlerinde bir dönemin alt tabaka insanlarına, ahlak ve ahlaksızlık ikilemine soktuğu kişilere, yoksullara, zenginlere, acı çekenlere, düşmüş kadınlara, sosyetik yaşamlara, içki bağımlılarına çokça yer veren yazar Yeşilçam filmlerine de ilham vermiştir. Faziletli şahıslar da eserlerine konu eden Aka Gündüz, Türkiye toprakları ve yabancı ülkeler olmak üzere geniş bir coğrafyayı yapıtlarına mekân olarak seçmiştir.
- Edebiyat yapmaktan çok topluma dersler vermeyi amaç edinmiş olmasından dolayı üslup açısından çok başarılı değildir. Çalakalem yazılmış hissi veren savruk bir anlatımı vardır. Eserlerinin olay örgüsünü başarılı bir şekilde oluşturamamıştır.
Kısaca özetleyecek olursak;
- Popüler yazarlardandır.
- Romanlarının konuları gerçek hayattan alır ve kahramanları kendi çevresindendir.
- Onun için iyiler en iyi, kötüler en kötüdür.
- Yapıtlarında, mekân İstanbul ve Anadolu’dur.
- Milli Mücadele-Kurtuluş Savaşı, Atatürk, Cumhuriyet romanlarında işlenen konulardandır.
Eserleri:
- Roman: Dikmen Yıldızı, Bir Şoförün Gizli Defteri, İki Süngü Arasında, Zekeriya Sofrası, Odun Kokusu, Tang-Tango, Üvey Ana, Aşkın Temizi, Kokain, Mezar Kazıcılar, Yayla Kızı, Bir Kızın Masalı, Eğer Aşk
- Öykü: Türk Kalbi, Kurbağacık, Hayattan Hikâyeler, Bu Toprağın Kızları
- Şiir: Bozgun
Dikmen Yıldızı: Romanda, verilen görevi başarabilmesi için yakınlarına şehit olduğu söylenen Yüzbaşı Murat’ın nişanlısının ruhsal bunalım geçirişi, hem Murat’ı, hem de Murat’tan olduğunu sandığı ikizlerinden birini kendi babasının öldürttüğü saplantısına kapılışı, sağlığına kavuşması için gösterilen çabalar ve sonunda gerçeği öğrenip Mustafa Kemal Paşa tarafından sevgilisiyle evlendirilişi anlatılır. Romanda Yıldız’ın bireysel serüveni çevresinde dönemin Ankara’sı ve Kurtuluş Savaşı yılları yüzeysel bir biçimde yansıtılmıştır.