1569’da İstanbul’da doğmuş, iyi bir eğitim görmüş, kadılıktan sonra kazaskerlik yapmış, yine İstanbul’da 1630’da vefat etmiştir. Zekâsı, yeteneği ve gayretiyle yirmi bir yaşında tahsilini tamamlayarak müderris olmuş, daha sonra Süleymaniye müderrisliğine getirilmiştir. Rumeli kazaskerliğine kadar yükselmiş ancak bu meslekte başarılı olamamıştır. Tayin edildiği kadılıklarda bir iki yıldan fazla duramamış, sık sık yer değiştirmiştir. Meslek hayatındaki bu başarısızlığı, onun zamanla karamsar bir psikoloji içine düşmesine yol açmıştır.
Edebî Kişiliği
- Şiirlerinde de yaşadığı hayattan, değerinin bilinmediğinden ve haksızlıklara uğradığından sık sık şikâyet ettiği görülmektedir.
- Kaside ve gazellerinde kudretli bir şair olan Azmizade Haleti, özellikle rubaileriyle adını duyurmuştur.
- Sanatçı, rubai türünde divan şiirinin en büyük üstadı kabul edilmiştir.
- Azmîzâde’nin rubailerinin toplamı 900-1000 civarındadır.
- Şiirlerinin temasını aşk teşkil eder.
- İslâm hukukuna dair eserleri, mensur yazıları ve mektupları vardır.
- Nedim onu “Hâletî evc-i rubâîde uçar ankaa gibi” mısraı ile över.
Eserleri:
Dîvan, Ahlâk-ı Muhsini, Sâki-nâme, Münşeat (Mensur)