Betimleme, bir yerin, bir varlığın özelliklerini, bu özelliklerin duyularımızda uyandırdığı izlenimleri sözcükler aracılığıyla, gözümüzde canlanacak şekilde anlatmadır. Betimlemede içinde bulunulan ortam, varlık ve durumlar donmuş olarak ele alınır. Burada varlıklar birer resim, birer fotoğraf olarak vardır. Betimlemeden yararlanılarak yapılan anlatıma ‘betimleyici anlatım” adı verilir. Betimleyici anlatımda sıfatlar çok kullanılır. Bunlar, betimlemesi yapılan varlıkların niteliklerini karşılayan sözcüklerdir.
Betimleyici Anlatım Örneği
Burada mavi deniz, mavi gök birbiriyle kucaklaşırdı. Bazen nazlıca, bazen de suları yok denecek kadar azalan bir derenin aktığı yol, o dantel görünüşlü tarihi köşke, bayram yerine, ıhlamur, erguvan, çitlembik, keçiboynuzu, çınar gibi daha birçok görkemli ağaca ulaşırdı. Yolu çevreleyen girdili çıktılı sokaklar, küçük iki katlı evleri bahçeleriyle birlikte koruyordu. Bostanları, arsaları, tahta perdeleri, çeşmeleriyle insana ferahlık veriyordu burası.
Yazar, parçada bir yol ve bu yol etrafındaki evleri, bahçeleri anlatırken betimleyici anlatımdan yararlanmıştır.
Betimlemeler içeriklerine göre kendi içinde türlere ayrılır.
a. İzlenimsel (Sanatsal) Betimleme
Edebi eserlerde okuru etkilemek, okuyanda güzellik hissi uyandırmak için yapılan betimlemelere izlenimsel (sanatsal) betimleme denir. Bu betimlemede varlıkların nitelikleri, bu niteliklerin duyularımız üzerinde uyandırdığı izlenimler belirtilir.
İzlenimsel betimlemede, düşüncelerimize görünürlük kazandırma, anlatımı renklendirme, okuyucunun hayal gücünü kamçılama amaçlanır. İzlenimsel betimlemede özel ayrıntılar üzerinde durulur. Ayrıntılar arasından seçme yapılıp en belirleyicisi öne çıkarılır. Bilgiler duyusal, izlenimsel bir sıra içinde, kişisel yorum yapılarak verilir.
Tarla, baştanbaşa insan ve tınazlarla örtülüydü. Sık, yüksek boylu çavdar tarlasının biçilmiş bölümlerinde orakçı kadının sırtı; demet yaparken, parmakları arasında sallanan başaklar; çocuğunun gölgedeki beşiğine eğilen kadın ve peygamber çiçekleriyle örtülü tarlada toplanmış ekin demetleri görünüyordu. Öte yanda, ceketsiz, gömlekli köylüler, kızışmış kuru tarlada toz kaldırarak, araba üstünde ayakta durarak demetleri yerleştiriyorlardı.
Bu parçada yazar izlenimlerinden ve gözlemlerinden yararlanarak sanatsal (izlenimsel) betimleme yapmıştır.
b. Ruhsal Betimleme
Bir kimsenin, bir şeyin yazılı olarak betimlenmesidir. İnsanların duygularını, düşüncelerini, beğenilerini, tutkularını, alışkanlıklarını kusurlarını… tanıtan betimlemedir. Bu betimlemede kişinin iç dünyasından söz edilir. Görsellikten çok, sezginin ağır bastığı bu betimlemeler sadece insanlara özgüdür.
Büyükannemin odasında öfkeli, kıpkırmızı yüzünden siniri bozuk olduğu anlaşılan bir oda hizmetçisi vardı. Sinirinden olsa gerek başını, gözünü oynatıp duruyor, sıkıntısını ve öfkesini yüzünde belli ediyordu. Bir an önce işini bitirip odadan çıkmak ister gibi bir hâli vardı.
Bu parçada hizmetçinin ruh dünyası ortaya konarak ruhsal betimleme yapılmıştır.
c. Fiziksel Betimleme
Kişinin; boyu, ağırlığı, göz rengi, saçları, vücut yapısı, konuşma biçimiyle anlatıldığı betimlemedir. Fiziksel betimlemede kişinin belirgin, çarpıcı özellikleri kalın çizgilerle gözlemden yararlanılarak anlatılır. Burada amaç, fiziksel betimlemesi yapılan kişiyi sözcüklerle âdeta resim çizerek okurun gözünde canlandırmaktadır. Bu tür betimlemede yazar nesnel olabileceği gibi gözlemlerine duygularını da katabilir.
İki küçük kız dar bir sokakta buluşmuşlardı. Kızlardan biri çok küçüktü, diğeri ise azıcık ondan büyükçe. Anneleri her ikisine de yeni elbiseler giydirmişti. Küçük olan mavi bir elbise giyiyordu, öbürü ise sarı basmadan bir elbise. Her ikisinin de başında kırmızı eşarp vardı.
Yazar bu parçada nesnel bir tutumla gözlemlerinden yararlanarak fiziksel betimleme yapmıştır.
d. Açıklayıcı Betimleme
Okura bilgi vermek amacıyla genel ayrıntılar üzerinde durularak yazılan betimlemedir. Ayrıntılar yansız olarak, olduğu gibi fotoğrafsal bir gerçeklikle, kişisel duygu ve düşünceler katılmadan verilir. Asıl amaç, sanat yapmak değil, bir konu hakkında bilgi vermektir. Yazar, herkesin görebileceği nesnel gerçekle ilgilenir. Bir mimari yapı, yeryüzü şekilleri, beynin çalışma sistemi gibi konularda yapılan betimlemeler bu türdendir.
Penguenler, uçamayan, dimdik durabilen, perde ayaklı deniz kuşlarıdır. Tüyleri kuş tüylerine hiç benzemez. Sırtları siyah veya gri, karın kısımları beyaz ince pulsu tüylerle örtülüdür. Türler birbirinden, başlarındaki renkli tüyleriyle ayrılır. Kuyruklan kısa ve ayakları vücutlarının gerisinde olduğundan rahatlıkla dimdik ayakta durabilirler.
Yazar bu parçada nesnel gerçeklerden hareketle penguenleri okurun zihninde canlandıracak şekilde anlatmış, dolayısıyla açıklayıcı betimleme yapmıştır.
e. Simgesel Betimleme
Bir kavramı veya varlığı, okurun yorumu ile ulaşacağı şekilde betimlemedir.
AT Bin gemle bağlanan yağız at şaha kalkıyor Gittikçe yükselen başı Allah’a kalkıyor Son macerayı dinlememiş varsa anlatın; Ram etmek isteyenler o mağrur, asil atın Beyhudedir, her uzvuna bir halka bulsa da; Boştur, köpüklü ağzına gemler vurulsa da… Coştukça böyle sel gibi bağrında hisleri Bir gün başında kalmayacaktır seyisleri! Son şanlı macerasını tarihe anlatın: Zincir içinde bağlı duran kahraman atınFaruk Nafiz Çamlıbel, “At” başlıklı şiirinde simgesel betimleme yapmıştır. Burada şair, “at” sembolü ile Türk milletini ve onun esaretten kurtuluş mücadelesini betimleyerek anlatmıştır.
Betimlemede Duyulardan Yararlanma
Betimleyici anlatım, temelde duyulara dayanır. Betimlemede betimlenen varlık ya da nesnenin durumuna göre bir ya da daha çok duyuyla ilgili ayrıntıdan yararlanılır. Bir betimlemede görme, işitme, dokunma, tatma ve koklama gibi farklı duyularla algılanan ayrıntılar yer alabilir.
Boğaziçi’nin Anadolu yakasındaki tenha, bayır ve yarı karanlık köylerin birinde hırçın bir kış akşamıydı. Tarladan köye yürüyerek geliyorduk. Yağmur iri taneler halinde yağıyordu. Rüzgâr uğultuyla esiyor, bizi üşütüyordu. Eserken yağmur, tanelerini etrafa saçıyor, bizi ve her tarafı öyle sırılsıklam ediyordu.
Bu parçada yazar, betimleme yaparken “görme, dokunma ve işitme” duyusuyla ilgili ayrıntılara yer vermiştir.
Çok güzel bir site emeği geçen herkese teşekkürler…
Çok güzel bir site teşekkürler.
Faydalı bir anlatımdı tebrikler.
Çok güzel, bunun gibi siteler bize çok yardım ediyor.
Çok güzel olmuş.
Süper bana çok yardımcı oldunuz.
Bence de.
Verilen bilgiler harbiden güzel.
Mükemmel bir site!
Teşekkürler.
Çok teşekkürler mükemmel bir site.
Bence çok az bilgi var.
Bence de.
Az mı?
Cevaplar uzun daha kısa olsa iyi olur.
Aynen.
Bence de.
Ödevlerimi yapmama çok yardımcı oluyor.
Aynen benim de.
Aynen bana da.
Hiç anlamadım.
Bana hiç yardımcı olmadı :(
Çok az bilgi var :)
Aslında güzel ama istediğim şeyler yok.
Teşekkürler.
Kesinlikle daha çok bilgiye ihtiyacımız var.
Güzel bir site lakin benim istediğim kadar bilgi yok!
Bilgi çok ama örnekler güzel değil, ben örnekleri başka siteden yazdım.
Site güzelmiş.
Çok teşekkür ederim.
İyi ki de beğendin Rahman.
Çok işime yaradı elinize sağlık. :D
Yeterince güzel anlatmış çok beğendim.
Örnekler açıklansa daha iyi olur.
Teşekkürler.
Daha kısa olsa keşke :)
Aynen ya!
Çok yararlı bir site herkese tavsiye ederim.
Çok iyi.
Güzel ama kaynakça olmalıydı.
Çok az olmuş.
Güzel ama yetersiz.
Çok güzel açıklanmış, hep öykülemeyle karıştırırdım bunu.
Hiçbir şey anlamadım.
O senin sorunun.
Çok güzel olmuş ama biraz daha uzun olabilirdi.
Çok güzel açıklanmış, fazla ayrıntı yok.
Emeği geçenlere çok teşekkürler :) :D
Örnek de olsa süper olurdu.
Çok açıklayıcı çok teşekkürler.
Bence çok güzel olmuş, çok açıklayıcı örneğiyle daha da çok anlaşılabiliyor.
Daha çok bilgi olması lazım. Kısa olmuş.
Çok az bilgi var.
Örnek olsa daha iyi olacak.
Kısa bilgiler ama işime yaradı.
İşime yaradı az da olsa, süperdi.
Çok iyi oldu, artık kaçırmam sınavda.
Site güzel değil ama bilgiler iyi. Kısa özet geçilmiş. Beğendim.
Çok iyi anlatılmış.
Çok güzel bir site.
Çok beğenmedim.
Ben çok beğenmedim ayrıca ayrıntılara hiç girmiyor ve arama yapılmıyor bu sitede.
Mükemmel bir site herkese tavsiye ederim.
Faydalı oldu, teşekkürler.
Yarın sınav var susun da çalışın. :)
Örnekler olsaydı daha iyi olurdu.
Eyvallah çok işe yaradı. Emeği geçenlere teşekkürler güzel paylaşım.
Yeterli bilgi yok.
Çok teşekkürler.
Bence yetersiz.
İstediğim şeyler yok, keşke daha iyi olsaydı.
Ben beğenmedinm.
Teşekkür ederim ama yetersiz, biraz daha açıklayıcı olun ve daha fazla örnek ama yine de emeğe saygı.
Çok güzel, teşekkürler :)
Sağ olun var olun, çok güzel işime yaradı.
Gerçekten çok güzel bir site ödevim dört dörtlük oldu çünkü performans ödevimdi.
Teşekkürler iyi bir ödev yaptım sayenizde.
Beğenmedim.
Çok teşekkürler.
Çok güzel yazmışsınız ama çok yetersiz.
Allah razı olsun gerçekten, başımızdan eksik olmayın.
Çok güzel bir ödev hazırladım çok güzel çok tesekkürler dil anlatımdan yırttık :d
Çok teşekkürler hocam 100 verdi.
Aferin.
Çok kısa örnekler veriyorsunuz.
Betimleme gerçekten iyi bir şey çünkü bir şeyi tanımak amacıyla da kullanabiliriz.
Muazzam :)
Bence de Dinçer doğru diyor.
İdare eder diyemeyeceğim çünkü beni Dil ve Anlatımdan kurtardı, ne de az açıklama olsa :D
Çok iyi değil.
Bence güzel.
Bence çok kısa örnekler, hocamızın dediğine göre her sayfaya 1 tane örnek yazmamız gerek.
Güzel açıklanmış.
Örnekler iyi değil :(
Sitemiz çok güzel, kötü diyenleri anlamıyorum.
Hoca + versin yeter :D Siteniz güzelmiş.
Siteniz çok güzelmiş.
Siteniz süper bence :D
Helal olsun.
Süper!
Süper!
Çok teşekkürler.
Biraz daha kısa olsa iyi olurdu sağolun.
Çok teşekkürler.
Teşekkürler.
Güzel işime çok yaradı sağ olun.
Çok uzun yapmışlar.
Her yerde betimleyici anlatımın ikiye ayrıldığı yazıyordu, hiçbir yerde olmayan betimleyici anlatımın alt dallarını burada buldum, teşekkürler!
Çok yardımcı oldu teşekkür ederim.
Güzel bilgiler teşekkürler.
Çok güzel çok teşekkür ederim.
Örnek: Uzaktan bir kadın gördüm. Kumral saçlı, kahverengi gözlüydü. Boyu sanki biraz uzunda ama beliydi ki çok temiz kalpli bir insandı.
Çok sağolun.
Teşekkürler.
Çok iyi buldum teşekkürler.
Güzel bir site.
Çok güzel.
Gayet güzel.
Gerçekten süper.
Çok güzel olmuş.
Teşekkürler.
Güzel bir site.
Aynen.
Teşekkürler :)
Ben cümle istiyordum.
Teşekkürler.
Gerçekten süper anlatmış zaten ödevdi işime yaradı vallahi :d
Örnek verin.
Teşekkürler
Sizlere teşekkürler.
İşime yaramadı :(
Çok teşekkürler.
Biraz daha açıklayıcı olun ve daha fazla örnek verin. Kısa özet geçilmiş.
Bence hiç bir şeye yaramıyor ama lazım olduğu için yazdım.
Çok güzeldi emeği geçen herkese saygılar.
Çok işime yaradı sağolun. Ama biraz daha bilgi ve kısa olursa sevinirim.
Bence çok güzel.
Bence çok iyi çok bilgili süper bir site bu sitenin sayesinde 100 aldım teşekkürler.
Teşekkürler.
Çok beğendim sağ olun ama pek işime yaramadı, performans ödevim için yaralı bir bilgi değildi. Yine de çok teşekkürler saygılarımla.
Çok az, bundan bir şey olmaz :D
Tam istediğim gibi, çok güzel anlatılmış.
Az ama harika işime yarıyorsunuz.
İşime çok yaradı teşekkürler.
Çok güzeldi, teşekkürler.
Güzel ama daha fazla olabilirdi… :D
Sağolun çok işime yaradı, Allah razı olsun.
Pek iyi olmamış ama olsun.
Güzel olmuş.
Teşekkürler işime çok yaradı.
Bu site gerçekten çok güzel, edebiyat ve Türkçeye hep buradan çalışıyorum teşekkür ederim :)
Şahane.
Çok sağolun.
Ben şahsen fazla anlamadım çünkü detaylı veya fazla bilgi yok yine de teşekkür ederiz saygılarımla…
Bu sitenin açılması bence çok iyi oldu, beğendim diyebilirim teşekkürler saygılar.
Örnek de olsaydı iyi olurdu.
Güzel olmuş.
Çok güzel, çok açık anlatılmış. Sizin sayenizde +puan kazandım. :)
Çok güzeldi teşekkür ederim.
İyi olmuş.
Çok sağolun.
Kötü diyenleri hiç anlamıyorum, çok güzel bence.
Bence de.
Çok sağolun. Gerçekten iyi olmuş.
Site çok güzel ellerinize sağlık, istediğimiz her bilgiyi buradan bulabiliyoruz.
Çok güzel bir site ellerinize sağlık, Türkçe ile ilgili birçok bilgiyi buradan bulabiliyorum. Sınavlara çok yardımcı. Herkese tavsiye ederim.
Çok iyi.
Çok iyi bir site ilk cümleyi öğretmen bize söylemişti. Teşekkür ederim.
İdare eder.
Gayet de güzeldi sağolun 100 aldım.
Teşekkürler.
Çok teşekkürler.
Bence güzel ama yeterli değil daha fazla örnek olmalı.
Bence güzel örnekler.
Helal olsun çok iyi.
Çok sağolun.
Allah razı olsun, harika olmuş.
Güzel site bayıldım.
Örnekler açıklansa çok güzel olur.
Süper.
Çok teşekkürler.
Sorularda karşımıza genellikle sanatsal veya simgesel betimle çıkmaktadır. Simgesel betimlemeyi bir şiirde yakalamak ve onun tahlilini yaparken yanlış bile olsa onu okura kabul ettirmek can alıcı noktalardan biridir. Sanatsal betimleme genellikle fiziksel betimlemeyle karıştırılabilir. Bunun nedeni ise konularının nerdeyse aynı olmasıdır. ikisinde de yazar gördüklerini okurun gözünde canlandırır ama sanatsalı fizikselden ayıran en önemli faktör duygudur. Sanatsal betimleme de yazar gördükleriyle beraber onlarla ilgili duygularından da bahseder.
Vallahi hocaya bunu tutturmaya.
Süper vallahi.
Teşekkürler.
Süper.
Süper anlatılamaz.
Sınavımda yardımcı oldu teşekkür ederim.
Teşekkür ederim.
Teşekkürler harika olmuş devamını bekleriz.
Çok sağolun ya çok işime yaradı. Teşekkürler.
Kesinlikle güzel hazırlanmış ödevimde yardımcı oldu. Emeği geçen herkese teşekkürler…
Ellerinize sağlık ödevime çok yardımcı oldu :)
Faydalandık teşekkür ederim.
Her şey için teşekkürler, çok güzel ödevimde çok yardımcı oldu.
İşime yaradı hazırlayana teşekkürler.
Çok işime yaradı. ALLAH emeği geçenlerden razı olsun.
Daha uzun olsaydı keşke 10 sayfa istiyorlar.
Anlamadım ama Burcu Dursun hocama güveniyorum, iyi şekilde anlatacak.
Hondam kadar sevdim bu siteyi. VuTuTuTu dediler :)
Çok iyi.
İyi sayılır.
Mükemmel site çok iyi.
Çok teşekkürler.
Çok güzel ama örnek olsa daha iyi olurdu ama site güzelmiş arkadaşlar.
Hiç güzel değil.
Keşke çok kısa olsa.
Bu site ödevime çok ama çok yardım ediyor. Bence en güzel site!
Yazanın eline sağlık.
Çok iyi.
Çok yardımcı oldu teşekkürler.
Çok teşekkür ederim.
Site güzel, güzel olmasına da 7.sınıfa göre fazla bir de örnek olsa iyi olurdu.
Metinler çok kısa.
Aynen.
Bence pek güzel olmamış bu site. Örnek çok az. Biz bunu nasıl anlayacağız? Benim düşüncem. Neyse fazla uzatmayayım emeğe saygı.
Çok güzel.
Çok işimize yaradı be ya!
Keşke çok kısa olsa ya daha kolay olurdu.
Güzel güzel iyi site beğendim.
Çok sağolun.
Faydalı oldu :)
Elinize sağlık.
Güzel.
İşte budur.
Bence diğer siteler daha iyi.
Teşekkürler.
Teşekkürler.
Çok güzel, TEOG’a çok yardımcı oldu.
Daha kısa olsa…
Ben sayfayı beğenmedim işime yaramadı üzgünüm :(
Emeğe saygı biraz ama kısa olsa iyi olurdu.
İstediğim şey yok!
Teşekkür ederim çok güzel harika.
Biraz daha açıklamalı olsa daha iyi olur.
Teşekkürler.
Süper bir site sağ olun.
Teşekkür ederim.
Teşekkürler.
Hiçbir şey yok!
Teşekkürler.
Bence site harika.
Çok güzel ödevime yardımcı oldu. Teşekkür ederim. :)
Uzun örnek yok mu?
Çok kısa örnekler var :-P ama az da olsa işime yaradı.
Emeği geçen herkese teşekkür ederim. Gerçekten yararlı bilgiler var. Kısa ve net olarak anlatılmış. Allah razı olsun.
Helal olsun, emeği geçen herkese teşekkürler performans ödevimdi.
Emeği geçen herkese çok teşekkür ederiz.
Harika!
Yarın sınavım var ve tek eksiğim bu konu. Bu site çok hoş artık bu siteyi kullanacağım :D
Mükemmel!
Eksik bilgiler var.
Tam tam.
Harika!
Çok teşekkürler.
Örnekler iyi.
Biraz fazla olmuş.
Bence bu bilgiler çok az. Konudan sonra neredeyse örnek çok az verilmiş. Hata hiç yok denilecek kadar az.
Güzel ama keşke daha uzun olsaydı :)
Teşekkür ederim.
Güzel ama kısa olabilirdi.
Teşekkürler.
Harikaydı elinize sağlık.
Örnekler çok uzun ama yine de çok işime yaradı elinize sağlık. Teşekkürler.
Çok yararlı bir site bu siteyi kuranlara teşekkür ediyorum.
Teşekkürler.
Çok teşekkürler.
Muhteşem site, edebiyat ve dil ve anlatımı burada öğrendim diyebilirim.
Süper…
Sınava gireceğim çok işime yaradı.
Olağanüstü!
Çok teşekkürler.
Benim ödevim betimleyici anlatımın özelliklerini gösterebilme buradakiyle aynı şey mi oluyor acaba ona göre yazacağım?
Beğendim siz beğendiyseniz yorum atın canlar!
Güzelmiş yani.
Çok güzel ama yetersiz. Anlatım kısa örnek çok uzun.