Zaman anlamı taşımayan kiplerdir. Bu kiplerle çekimlenen eylemler, bir tasarı halinde olduğundan belirli bir zaman kavramı taşımaz, istek bildirir.
1. Gereklilik Kipi (-meli, -malı)
Eylemin yapılmasının gerekli, zorunlu olduğunu ifade eder.
TEKİL ÇOĞUL 1.kişi gelmeliyim gelmeliyiz 2.kişi gelmelisin gelmelisiniz 3.kişi gelmeli gelmeliler Derslerime günü gününe çalışmalıyım. Bu kitapları mutlaka okumalısın.Not: Gereklilik kipi bazen cümleye ihtimal anlamı katabilir.
Şimdiye dek ödevini bitirmiş olmalı.
2. İstek Kipi (-e, -a)
Cümleye istek, dilek, temenni anlamı katar.
TEKİL ÇOĞUL 1. kişi geleyim gelelim 2. kişi gelesin gelesiniz 3. kişi gele geleler Bugün seninle sinemaya gidelim. Doğum günüme eski arkadaşlarımı da çağırayım.3. Dilek-Koşul (Şart) Kipi (-se, -sa)
Bazı cümlelere dilek (istek), bazı cümlelere şart anlamı katar.
TEKİL ÇOĞUL 1. kişi gelsem gelsek 2. kişi gelsen gelseniz 3. kişi gelse gelseler Bugün birlikte ders çalışsak. Boyum uzasa da basketbolu daha iyi oynasam. Otobüs erken kalksa derse zamanında yetişirdik.4. Emir Kipi (-)
Eylemin yapılması gerektiğini buyruk şeklinde bildirir. Birinci tekil ve birinci çoğul şahsın emir çekimi yoktur.
TEKİL ÇOĞUL 1.kişi – – 2.kişi gel gelin, geliniz 3.kişi gelsin gelsinler Burayı hemen terk edin. Bu konuyu sessizce dinleyin. Kapalı alanlarda sigara içmeyiniz.Not: Haber (bildirme) kiplerinde zaman ve kesinlik anlamı vardır. Dilek (tasarlama) kiplerinde ise zaman ve kesinlik anlamı yoktur. Tasarı ve niyet vardır. Cümlede zaman ve kesinlik bildiren sözcüklerin olup olmaması eylemi etkilemez.
Öğrenciler yarışıyor. (haber kipi) Öğrenciler mutlaka yarışmalı. (dilek kipi) Sabahtan beri ders çalışıyorum. (haber kipi) Derslerden yüksek puan alsam bari. (dilek kipi) Yarın geziye gideceğiz. (haber kipi) Yarın geziye erken gelin. (dilek kipi)Not: Emir kipi dışındaki kiplerle çekimlenmiş eylemlerde üçüncü tekil kişi eki yoktur.
gel – di – m (eylem + kip eki + 1. tekil kişi eki) gel – di (eylem + kip eki + – ) gel – sin (eylem + – + 3. tekil kişi eki)Ayrıca Bkz. Fiilde Kip-Yapı-Zaman Konu Testleri