1. Divan edebiyatında bestelenmeye uygun şekilde yazılan nazım biçimidir. Çoğunlukla dörder dizelik bendlerden oluşur. Bu şiirlerin "meyan" adı verilen üçüncü dizesi anlam bakımından daha özlüdür. Dördüncü dize ise "nakarat"tır. Aşk, sevgili, ayrılık, eğlence gibi konularda yazılır. Divan edebiyatının bu nazım biçiminin ilk örneklerini Naîfî-i Kadîm vermiştir.
Bu parçada sözü edilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şarkı
B) Müstezat
C) Kaside
D) Gazel
E) Terkib-i bent
2. Divan edebiyatında, —-.
Yukarıda verilen bilgiye göre boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
A) bir kimseyi övmek için yazılan şiirlere kaside denir.
B) bir kimseyi yermek için yazılan şiirlere hicviye denir.
C) Tanrının birliğini ve yüceliğini anlatan şiirlere tevhit denir.
D) Tanrıya yapılan yalvarış ve yakarışları anlatan şiirlere münacat denir.
E) bir kimsenin ölümü üzerine duyulan üzüntü ve acıyı anlatmak için yazılan şiirlere ağıt denir.
3. "Nef'i" ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Kasideleriyle ünlü olan sanatçı, IV. Murat zamanında yaşamıştır.
B) İyi bir medrese eğitimi almıştır.
C) Arapça ve Farsça kelime ve tamlamaları fazlaca kullanmıştır.
D) Yergi ve övgülerinde ölçüyü kaçırmıştır.
E) "Harname" adlı eserinde hicivlerini toplamıştır.
4. (I) Divan edebiyatı, bütünüyle şekilci bir özellik gösterir. (II) Bu edebiyatın nazım birimi beyittir. (III) Şairler kulak için uyak anlayışını benimsemiştir. (IV) Hem Arap hem Fars edebiyatlarından alınan gazel, kaside, rubai, mesnevi gibi nazım şekilleriyle şiirler yazılmıştır. (V) Bunun yanında Türk kaynaklı tuyug ve şarkı gibi nazım şekilleri de kullanılmıştır.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
5. Kendine özgü bir ölçüsü olan 4 dizelik nazım birimidir. Birinci, ikinci, dördüncü dizeler kendi arasında uyaklı, üçüncü dize ise serbesttir. Genellikle mahlassız şiirlerdir. Bu türün tartışmasız en büyük şairi Ömer Hayyam'dır. Kara Fazlı, Fuzuli 16. yüzyılda bu türün en usta örneklerini verir. Divan edebiyatında 17. yüzyıl bu türün altın çağı olur. Cumhuriyet döneminde ise Yahya Kemal bu türde birçok şiir yazmıştır.
Bu parçada sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şarkı B) Kıt'a C) Murabba D) Rubai E) Gazel
6. Divan edebiyatında —- ve —- haricindeki bütün nazım türleri Fars ve Arap edebiyatından alınmıştır.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) kaside – murabba
B) mesnevi – kaside
C) rubai – gazel
D) tuyuğ – şarkı
E) müstezat – gazel
7. Aşağıdaki dizelerden hangisi bir mesneviden alınmamıştır?
A) Ateşgededir o kıble-i can
Olsa n'ola cay-i meyperestan
B) Bir ka'be-i can o işretabad
Olur varan ona gamdan azad
C) Gamnak varan ona gelür şen
Giren güç ile çıkar içinden
D) Meyhane tarabseray-ı Cem'dir
Şahane makam-ı ayş ü demdir
E) İbtida rast ile buldu nizam
Saniya oldu rehaVî havî
8. Aşağıdaki eserlerden hangisi Fuzûiî'ye alt değildir?
A) Tezkiretü'ş- Şuara
B) Leyla vü Mecnun
C) Enisü'l- Kalp
D) Beng ü Bade
E) Hadikatü's- Süeda
9. Aşağıdaki eserlerden hangisinin türü ötekilerden farklıdır?
A) Tazarruname
B) Mantk'ut Tayr
C) Cemşid ü Hurşit
D) Leyla ile Mecnun
E) Yusuf ü Züleyha
10. Divan edebiyatı nazım şekillerinden "şarkı" için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Nedim en tanınmış şarkı şairidir.
B) Dörtlük nazım birimiyle yazılır.
C) Şarkılar genellikle aşk, güzellik ve tabiat konularında yazılmıştır.
D) Şarkının en güzel örnekleri 18. yüzyılda verilmiştir.
E) Divan edebiyatına Araplardan geçmiştir.
11. Aşağıda gazel ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Beyit nazım birimiyle yazılır.
B) İlk beytine matla; son beytine makta denir.
C) Türklere özgü bir nazım şeklidir.
D) En güzel beytine beytü'l gazel denir.
E) İlk beyti kendi arasında kafiyelidir.
12. Aşağıdakilerden hangisi halk hikâyesi geleneğine ait değildir?
A) Harname
B) Ferhat ile Şirin
C) Kerem ile Aslı
D) Leyla ile Mecnun
E) Âşık Garip Hikâyesi
13. I. Mesnevi, her beyti kendi arasında kafiyeli olan nazım biçimidir.
II. Kaside, en az 33 en fazla 99 beyitten meydana gelir, bir kişiyi övmek için yazılır.
III. Şarkı, İran edebiyatından bizim edebiyatımıza geçmiş bir nazım şeklidir.
Numaralanmış cümlelerdeki bilgilerden hangisi ya da hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III. D) I. ve II. E) II. ve III.
14. Aşağıdakilerden hangisi beyitlerle yazılan nazım şekillerinden biridir?
A) Rübai B) Murabba C) Şarkı D) Mesnevi E) Tuyuğ
CEVAP ANAHTARI
1-A 2-E 3-E 4-C 5-D 6-D 7-E 8-A 9-A 10-E 11-C 12-A 13-C 14-D