Edebi Sanatlar

Etkili, güzel söz söyleme sanatı olan edebiyatta, dilin gerçek ve sembolik anlamlarına başvurmak, az sözle çok şey ifade etmek, anlam ilgisi kurmak yoluyla yapılan sanatların büyük bir yeri vardır. Bu sanatlara “edebî sanatlar” adı verilir. İnce duyguların, estetik duyarlığın ürünü olan edebî sanatlar, Türk edebiyatında geniş yer tutar. Özellikle Klâsik (Divan) Türk edebiyatında bu sanatlara büyük önem verilir.

Edebî sanatlar, dilin gerçek ve sembolik her türlü anlamını karşılamak, az sözle çok şey ifade etmek, anlam ve çağrışım ilgileri kurmak, harf ve sözcüklerin şekil olarak görüntülerinden ve ses değerlerinden yararlanmak amacıyla üretilmiş söz söyleme sanatlarıdır. Edebî sanatlar, ince duyguların, keskin zekâların ve estetik duyarlığın ürünü olarak doğmuştur.

Düzyazı temelde düşüncenin tarlasıdır. Bu nedenle düzyazılarda düşünce ağırlıklı konular işlene gelmiştir. Bu açıdan düzyazılarda yalın bir anlatım tercih edilmiştir. Şiirde ise düşünceden çok duygular ağırlıktadır. Şiir, insanların duygu ve hayallerine seslenir. Duygu ve hayallerin canlı tutulması, sözlerin okuru coşturması için şairler söz sanatlarından sık sık yararlanmışlardır.

Bir düşünceyi sanatlardan arındırılmış bir şekilde, düz olarak anlatmak ile söz sanatlarından yararlanarak anlatmak, kişide uyandıracağı etki bakımından aynı değildir. Örneğin bir düşünceyi söz sanatı olmadan:

– Bu sabah en acımasız olan bile ağladı.” şeklinde ifade etmekle;

“En katı yüreklinin bile bu sabah iki
Üç damla yaş kurudu solgun yanaklarında”

şeklinde ifade etmek birbirinden çok farklıdır. Bu şiirde şair “katı yürekli” sözleri ile sözcükleri gerçek anlamının dışında, mecaz anlamı ile kullanmış, ayrıca kişinin ağladığını “iki üç damla yaş kurudu solgun yanaklarında” sözleri ile daha güzel bir şekilde ifade etmiştir.

“Sana dert dökmeye yetmiyor bir gün
Kâğıt bile mısralardan tedirgin
Vakit gece, kalem hasta, göz yorgun
Yazamadım, yazılmıyor sultanım”

Bu dörtlükte şair, duygularını sevdiğine anlatırken hem abartmadan (duygularını olduğundan çok gösterme) hem de kişileştirmeden (insan dışındaki varlıkları insana özgü niteliklerle aktarma) yararlanmıştır.

Edebî sanatlar mecazlar, anlam sanatları ve söz sanatları olmak üzere üç kümede ele alınabilir:

  1. Mecaza Dayalı Sanatlar
  2. Anlama Dayalı Sanatlar
  3. Söze Dayalı Sanatlar

113 Yorum Var: “Edebi Sanatlar”

    1. Arkadaşlar uzun olmasının sebebi birden fazla edebi sanat olmasıdır, dilimizdeki bu zenginlikten dolayı yakınmayalım aksine gurur duyalım lütfen. Sevgiler…

  31. Gerçekten çok güzel olmuş, biraz uzun kısa olsaydı daha güzel olurdu ama yine de emeği geçen herkese teşekkürler.

    Yanıtla

  45. Çok yardımcı oldu teşekkür ederim, Allah razı olsun bunu yazanların elleri dert görmesin. Allah sevdiğine kavuştursun.

    Yanıtla

  75. Muhteşem çok güzel her şey ayrıntılı bir şekilde yazıyor. Yarın hoca aynı bunları işleyecek çok teşekkürler.

    Yanıtla

Mert için bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir