Sözcüklerde pekiştirme, sözcüklerin anlam derecelerinin değişik yöntemlerle artırılmasıdır. Pekiştirmeli sözcükler, cümle içinde farklı görevlerde kullanılabilir. Şimdi bu sözcüklerin hangi yöntemlerle oluşturulduğunu ve cümle içinde farklı görevlerde nasıl kullanıldıklarını görelim:

Sözcüğün ilk hecesine “m, p, r, s” pekiştirme harflerinden birisi getirilerek pekiştirme yapılır: sımsıcak, bambaşka, sapsarı, ıpıssız, tertemiz, çırçıplak, büsbütün, masmavi…

Çocuğun tertemiz bir odası vardı. (sıfat)

Odasını yine tertemiz yapmış. (belirteç)

Bunun dışında değişik yöntemlerle oluşturulan pekiştirmeli sözcükler de vardır: yapayalnız, sapasağlam, çepeçevre, güpegündüz, düpedüz, tıpatıp…

Düne kadar, sapasağlam bir adamdı. (sıfat)

Yeni evimiz, sapasağlam görünüyordu. (belirteç)

darmadağınık, karmakarışık, çırılçıplak, paramparça, sırılsıklam…

Dün karmakarışık rüyalar gördüm. (sıfat)

Her şey karmakarışık gözüküyor. (belirteç)

İkilemelerle pekiştirme yapılır: sarı sarı, yeşil yeşil, başka başka, ince ince, güzel güzel, bütün bütün, ayrı ayrı, usul usul, yavaş yavaş…

Sarı sarı yapraklar, sonbaharı müjdeliyordu. (sıfat)

Gemimiz okyanusta usul usul ilerliyordu. (belirteç)

eğri büğrü, yalan yanlış, bölük pörçük, kırık dökük, doğru dürüst, yarım yamalak…

Buraya gelirken eğri büğrü yollardan geçtik. (sıfat)

Onunla doğru dürüst konuşamadık bile. (belirteç)

beyaz mı beyaz, ağır mı ağır, zayıf mı zayıf, hiç mi hiç, güzel mi güzel, soğuk mu soğuk…

Ahmet, zayıf mı zayıf bir çocuktu. (sıfat)

Sanatçı, şarkısını güzel mi güzel söyledi, (belirteç)