Kemal Tahir’in en başarılı romanlarından biri olan eserde, Mondros Mütarekesinden sonra İstanbul’un işgaliyle, Anadolu’daki başsız, lidersiz ulusal kuvvetlerin birleşip Kurtuluş Savaşı’nı başlatmalarına kadarki zaman ele alınır.

Romanın Özeti:

İttihat ve Terakki Partisine mensup olan Yüzbaşı Cemil 33 yaşında, askeri başarılarından dolayı “Kara Cehennem” lakaplı biridir. Neriman ise Cemil’in teyzesinin kızıdır. Kocası Balkan Savaşında kalmış 26 yaşında bir duldur.

Dünya Savaşı biter ve İstanbul düşman kuvvetleri tarafından işgal edilir. İşgalciler ve hükümet kuvvetleri tarafından her yerde arandıkları için İttihat ve Terakkiciler saklanmaktadır.

Bir teğmen Cemil’in saklandığı köşkün kapısını vurur, Cemil’i karakola çağırır. Karakol komutanı Arap Maksut da ittihatçıdır. Arap Maksut önde gelen bir İttihatçı olan Patriyot Ömer Bey’i saklaması için Cemil’den yardım ister. Cemil, onu Farmason Doktor Münir’in Erenköy’deki evinde saklar. Kendi de orada saklanır.

Neriman Cemil’den hamile kalır bu yüzden hemen nikahlanırlar. Nikah gecesi köşk basılır, Patriyot Ömer’le Doktor Münir yakalanır. Cemil Erenköy’den Üsküdar’a kadar yürür, sabah olunca karşı tarafa geçer. Gülhane Parkı’nda birkaç saat kestirir. Ayasofya civarında görevli olan arkadaşı Teğmen Recep’in yanına gider. Sonra birlikte Ayasofya kayyumu Nizamettin’in odasında ziyafete giderler. İçki içerler kadın oynatırlar.

Cemil ve Bekir Sami Bey Balıkesir’e ardından Akhisar’a geçerler. Akhisar halkı bozguncu olarak gördükleri Cemil ve arkadaşlarına ekmek satmazlar, otelden atarlar. Roman Yüzbaşı Cemil etrafında gelişen olaylar etrafında devam eder.