1. Sen bir ceylan olsan ben de bir avcı

Avlasam çöllerde saz ile seni

Bulunmaz dermanı yoktur ilacı

Vursam yaralasam söz ile seni

Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü nitelikler vardır?

A) Satirik şiir   

B) Epik şiir   

C) Pastoral şiir  

D) Didaktik şiir   

E) Lirik şiir

 

2. Herhangi bir konu üzerinde ispatlama kaygısı duymadan, kişisel düşüncelere göre şekillenen edebî türdür. Serbest düşüncenin ifade alanı ve nesrin bir türü olarak, yazarın gözlemlediği ya da yaşadığı olay, olgu, durum ve izlediği varlıklarla ya da herhangi bir kavramla ilgili izlenimlerinin belli bir plana bağlı kalmayarak, tamamen kendi kişisel görüşüyle serbestçe yazıya döktüğü birkaç sayfayı geçmeyen kısa metinlerdir.

Yukarıda tanıtılan edebî tür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Makale   B) Fıkra   C) Deneme   D) Hatıra   E) Tartışma

 

3. Şiir, hikâye, roman, tiyatro gibi türlerde eserler veren sanatçı, sanat yaşamına şiirle başlamış, şiirlerini "Harbe Gidenin Şarkıları, Güzel Aydınlık" gibi kitaplarda bir araya getirmiştir, ilk şiirleri aydınlık, iyimser ve yalın duygularla örülüdür. Sağlam bir konuşma dili olan şiirlerinde daha çok kısa dizelere yer vermiştir. Daha sonra düzyazıya geçmiş, daha çok hikâye, roman ve oyunlar yazmıştır. Zeliş ve Acı Tütün sanatçının önemli romanlarındandır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Necati Cumalı

B) Attila ilhan

C) Behçet Necatigil

D) Ahmet Muhip Dıranas

E) Faruk Nafiz Çamlı bel

 

4. Kaşgarlı Mahmut, Türkçeyi Araplara öğretmek amacıyla —- adında bir eser hazırlamıştır. Yazar, Türkçenin ilk sözlüğü olarak kabul edilen eserde yer alan sözcükleri sav, sagu, koşuk gibi İslamiyet öncesi dil ürünleriyle örneklendirmiştir. Yaşadığı devirdeki Türk illerinin ve boylarının kullandığı ağızları canlı olarak tespit ettiği eserinde Türk dilinin grameri yanında, Türk yer adlarını, Türk damgalarını ve Türk topluluklarını da etraflı şekilde anlatmıştır. Eser bu yönüyle İslamiyet öncesi Türk kültürünü ve tarihini de aydınlatan önemli bir kaynak niteliğindedir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Kutadgu Bilig

B) Divan-ı Hikmet

C) Atabetü'l-Hakayık

D) Divan-ı Lügati't Türk

E) Dede Korkut Hikâyeleri

 

5. Milletleri derinden etkileyen tarihî ve sosyal olayları anlatan, çoğunlukla manzum şekilde ve anonim olarak ortaya çıkan edebî ürünlere —- denir.

Parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) efsane   B) mesnevi   C) destan   D) masal   E) biyografi

 

6. Aşağıdakilerden hangisi gezi türünün özelliklerinden biri değildir?

A) Gezilip görülen yerlerin anlatıldığı yazılardır.

B) Yazar anlattıklarında tamamen objektiftir.

C) Gezi yazılarında daha çok anlatma (tahkiye) tekniği görülür.

D) Benzetmelerden, karşılaştırmalardan vb. ya-rarlanılır.

E) Anlatımın açık ve anlaşılır olması önemlidir. 

 

7. İlim ilim bilmektir,

İlim kendin bilmektir.

Sen kendini bilmezsin

Ya nice okumaktır

Yukarıdaki dörtlük hangi şiir türüne örnek gösterilebilir?

A) Didaktik   B) Lirik   C) Epik   D) Satirik   E) Pastoral

 

8. Dik vadilerden, sarp kayalıklardan geçerek dağların zirvesine çıktık. Vadinin üstündeki bulutların üzerindeydik. Aşağı bakınca az önce içinden geçtiğimiz o ağaçları göremiyorduk. Ağaçlar, çok üşüdükleri için buluttan yorganlarını çekmişler üzerlerine. Güneşi gördüklerinde önce başlarını çıkaracaklar o yorganın altından. Sonra da hafif esen rüzgârın etkisiyle el sallayacaklar bize.

Bu parçada kişileştirilen varlık, aşağıdakilerden hangisidir?

A) vadiler   B) bulutlar   C) kayalıklar   D) ağaçlar   E) güneş

 

9. I. Bir kişinin görgü ve düşüncelerini günü gününe kaleme aldığı yazılardır.

II. Eskiden "ruznâme" adı verilen bu yapıtlar, yaşanırken yazılır.

III. Her gün yazıldığı için kısa olan bu yazılar, yazarın hayatından izler taşır ve samimi bir dille kaleme alınır.

Yukarıda özellikleri verilen düzyazı (nesir) türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Fıkra   B) Deneme   C) Anı   D) Gezi yazısı   E) Günlük

 

10. Divane sen değil, meğer bizmişiz

Bir çürük ipliğe hülya dizmişiz!

Sade deli değil edepsizmişiz!

Tükürdük atalar mezarına!

Yukarıdaki dörtlük hangi şiir türüne örnek gösterilebilir?

A) Didaktik   B) Satirik   C) Epik   D) Dramatik   E) Pastoral

 

11. Aşağıdakilerden hangisi klasik komedinin özelliklerinden biri değildir?

A) Konuyu günlük hayattan, sosyal olaylardan seçmek

B) İnsanları güldürerek eğitmeyi amaçlamak

C) Eğitim görmemiş ya da sonradan görme kişileri kahraman olarak seçmek.

D) Seçkin bir dil ve üsluba sahip olmak

E) Cinayet, kavga gibi kaba sayılan olayları sahnede, seyircinin gözü önünde canlandırmak

 

12. (I) Kasabanın en yüksek binasından aşağı bakınca upuzun bir kumsal görülüyor. (II) Hava rüzgârlı olmasına karşın deniz henüz öfkelenmemiş, kumsalı dalgalarıyla dövmüyor. (III) Kumsaldan hemen sonra başlayan manolya ağaçlarında, ah-şap çatılarda birbirine sokulup aşk şarkıları söyleyen kumrular var. (IV) Daha fazla vakit geçirmeden biz de aşağı inip yüzlerce yıllık evlerin yan yana sıralandığı uzun sokaklarda yürüyoruz bir süre. (V) Yolda karşılaştığımız insanlar gerçekten çok sıcak davranıyorlar bize.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde kişileştirme sanatı vardır?

A) I. ve II.   B) I. ve III.   C) II. ve III.   D) III. ve V.   E) IV. ve V.

 

13. Aşağıdakilerin hangisi deneme türünün genel özelliklerinden biri değildir?

A) Düşüncelerin kanıtlanma zorunluluğu yoktur.

B) Yazarın izlenimleri, kişisel görüş ve düşünceleri ön plandadır.

C) Belli bir konusu yoktur; hemen her konuda deneme yazılabilir.

D) Konu kesin bir sonuca bağlanmalıdır.

E) Düşünceler, samimî bir üslupla ortaya konur.

 

14. "Göktürk Yazıttan" ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Söylev niteliğinde olduğu

B) Göktürk alfabesiyle yazıldığı

C) Koşuk nazım şekliyle kaleme alındığı

D) Oldukça gelişmiş ve işlenmiş bir dil kullanıldığı

E) İslamiyet öncesi Türk tarihi hakkında bilgiler verdiği

 

15. Divan şiirinde bestelenmek amacıyla yazılan ve genellikle dört dizelik bentlerden oluşan nazım şeklidir. Millî nazım biçimlerinden biri olup Halk edebiyatındaki türkünün karşılığıdır. Aşk, ayrılık, sevgi eğlence vb. konularda yazılır.

Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir?

A) Şarkı   B) Kaside   C) Gazel   D) Mesnevi   E) Kıta

 

16. Aşağıdaki dizelerden hangisi bir mesneviden alınmış olabilir?

A) Gülmek ol gonceye münasiptir

Ağlamak bu dil-i hazine gerek

B) Levh-i âlemden yudum eşk ile Mecnûn adını

Ey Fuzûlî men dahi âlemde bir ad eyierem

C) Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabib

Kılma dermân kim helakim zehri dermanındadır

D) Bir eşek var idi zaif u nizâr

Yük elinden katı şikeste vü zar

E) Öyle zaîf kıl tenimi firkâtinde kim

Vaslına mümkün ola yetürmek sabâ beni

 

17. 18. yüzyıl Divan edebiyatının en ünlü şairidir. Sanatçı, daha çok, Lale Devri olarak adlandırılan Damat İbrahim Paşa döneminin zevk ve eğlence hayatını anlatan şarkı ve gazelleriyle tanınmıştır. Şair, Divan şiirinin soyut güzelliklerini, yaşadığı hayatın tavır ve davranışları ile çekiciliği, içtenliğini, canlı bir İstanbul Türkçesi ile anlatmış; divan şiirinin yerli bir havaya bürünmesine katkı sağlamıştır.

Bu parçada tanıtılan Divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Baki   B) Nefi   C) Nedim   D) Enderunlu Vasıf   E) Naili

 

18. Divan edebiyatına Türklerin kazandırdığı nazım biçimidir. Genellikle aşk, eğlence vb. konularda yazılır. Biçim bakımından "murabba"ya benzer. Nazım birimi dörtlüktür. Dörtlük sayısı üç ile beş arasında değişir. Bestelenmek için yazılan bu türün en önemli temsilcisi 18. yüzyıl Divan şairi Nedim'dir.

Bu parçada sözü edilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?   

A) Tuyuğ   B) Mesnevi   C) Şarkı   D) Rubai   E) Kaside

 

19. Bir an önce görülsün diye

Akdeniz Toroslarda ağaçlar hep çocuk kalır

Bu dizelerdeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kinaye      

B) Mecaz-ı mürsel

C) Tevriye      

D) Hüsn-i talil

E) İrsal-i mesel

 

20. Sema bize seslenir

Kalma gel işkencede

Ruhumuz ebedidir

Bunu duy tek hecede

Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisine örnek gösterilemez?

A) Tam uyak   B) Ulama   C) Ekeylem   D) Benzetme   E) Çapraz uyak düzeni

 

21. Halk için yazdığı romanlarını Server Bediî adıyla yayınladı. 80 kadar olan bu eserler arasında; Cumbadan Rumbaya romanıyla, Cingöz Recai polis hikâyeleri dizisi en ünlüleridir. Ayrıca ders kitapları da yazdı. Fıkra ve makalelerinde sağlam bir mantık dokusu ve inandırıcılık görülür. Romanlarında olaydan çok, tahlile önem vermiştir. Toplumumuzdaki ahlâk çöküntüsünü, medeniyetin yarattığı bocalamayı, nesiller ve sosyal çevreler arasındaki çatışmayı dile getirdi. Zıt kavramları, duygu ve düşünce tezadını ustaca işledi.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Refik Halit Karay

B) Necati Cumalı

C) Sabahattin Ali      

D) Orhan Kemal

E) Peyami Safa

 

22. Bu aşkın elemi sarmış gönlümü

Rüzgârlar söylesin bu son sözümü

Ne çare kaybettim nazlı gülümü

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) "nazlı gülüm" sözüyle istiare yapılmıştır.

B) Redif kullanılmıştır.

C) Düşsel öğelere yer verilmiştir.

D) Varım uyak kullanılmıştır.

E) "Rüzgâr" kişileştirilmiştir.

 

23. Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor Tevhidi

Bedrin aslanları ancak, bu kadar şanlı idi

Parçada geçen altı çizili bölümde, aşağıdaki açıklamaların hangisine uygun bir söz sanatı vardır?

A) Söylenmek isteneni en az sözcükle anlatma

B) Söz arasında, bilinen bir duruma hatırlatma

C) Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bırakarak olguyu başka bir nedene bağlama

D) Bir gerçeği sezdirmek için bir sözü hem gerçek hem de mecaz anlamıyla kullanma

E) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiğini bilmezlikten gelme

 

24. Aruz sizin olsun, hece bizimdir

Halkın söylediği Türkçe bizimdir

Leyi sizin, şeb sizin, gece bizimdir

Değildir bir mana üç ada muhtaç

Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?

A) Lirik   B) Dramatik   C) Pastoral   D) Epik   E) Didaktik

 

CEVAP ANAHTARI

1-E 2-C 3-A 4-D 5-C 6-B 7-A 8-D 9-E 10-B 11-0 12-C 13-D 14-C 15-A 16-D 17-C 18-C 19-D 20-D 21-E 22-D 23-B 24-E