Cumhuriyet döneminde Milli Edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren eserlerin özellikleri şunlardır:
- Cumhuriyet’in ilk dönem ürünlerinde Milli Edebiyat zevk ve anlayışına uygun hikâye ve romanlar yazılmıştır.
- Cumhuriyet’le birlikte siyasi, ekonomik ve toplumsal hayattaki değişimler edebiyata da yansımış; Anadolu’ya açılma, Anadolu’yu görüp anlatma ve Anadolu insanını konu edinme öne çıkmıştır.
- Cumhuriyet döneminde Milli Edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren hikâye ve romanlarla Milli Edebiyat dönemi roman ve hikâyeleri arasında; Anadolu coğrafyasını ve halkını anlatma bakımından bir ortaklık olmakla birlikte Atatürk ilke ve inkılâplarını konu edinme, savaş sonrası hayatı da anlatma bakımından farklılıklar söz konusudur.
- Roman ve hikâyelerde toplumsal ve kültürel farklılıklar, ülke ve toplum sorunları, Kurtuluş Savaşı, eski-yeni çatışması, köy ve kasaba insanının çelişkileri, tarihi konular, yanlış Batılılaşma konuları ağırlıkla işlenmiştir.
- Realizm akımından etkilenilmiş, Cumhuriyet döneminin hazırlayıcıları olan I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı konu edilmiştir.
- Atatürk ilke ve inkılâplarına uygun bir bakışla eserler yazılmış, yanlış Batılılaşma konusu ele alınmıştır.
- Batıl inançlar ve hurafeler eleştirilmiştir.
- Toplumsal faydayı esas alan eserler yazılmıştır.
- Doğu – Batı karşılaştırmaları yapılmıştır.
- Halkın sıkıntıları, aydın – halk çatışması konu edilmiştir.
- Milli Edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren hikâyelerde Maupassant tarzının (olay hikâyesi) özellikleri görülür.
Önemli Temsilcileri:
MEMDUH ŞEVKET ESENDAL (1883 – 1952)
- Durum (kesit, Çehov tarzı) öykücülüğünün ilk ustasıdır.
- Halkın içinden kişileri (memur, esnaf), onların önemsiz görünen davranışlarını konu edinmiştir.
- Halkı, iyi ve kötü yönleriyle, onları sevdirerek anlatmıştır.
- Sade, süssüz, kısa cümlelerle kurulmuş, yumuşak bir dili vardır.
- Toplumun çektiği sıkıntıları, sorunları abartmadan ve umutsuzluğa düşürmeden göz önüne sermiştir.
- “Haşmet Gülkokan” ve “Komiser” gibi hikâyeleriyle sevilmiştir.
Eserleri:
- Hikâye: Otlakçı, Mendil Altında, Temiz Sevgiler, Ev Ona Yakıştı
- Roman: Ayaşlı ve Kiracıları, Miras
Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Memduh Şevket Esendal’ın Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri
EMİNE IŞINSU (1938-…)
- Halide Nusret Zorlutuna’nın kızıdır.
- Romanlarında köklerinden, kültür bağlarından koparılmak istenen insanımızın dramını ve mücadelesini anlatır. Ayrıca Cumhuriyet Türkiye’sinin sınırları dışında kalmış insanımızın orada verdiği yaşam mücadelesini de işler.
- Anadolu’ya yerleşme, burada yurdu tanıma, anarşi ve karışıklık döneminin siyasi olayları, gençlik hareketleri üzerinde durduğu konulardır.
- Geçmişten günümüze Türk insanının varlık mücadelesinde yoğunlaşan kadın romancımızdır.
Eserleri:
- Roman: Küçük Dünya, Azap Toprakları, Ak Topraklar, Tutsak, Sancı, Çiçekler Büyür, Canbaz, Kaf Dağı’nın Ardında, Alpaslan, Atlı Karınca, Cumhuriyet Türküsü, Nisan Yağmuru, Havva, Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri, Bukağı, Hacı Bayram, Hacı Bektaş Veli
- Oyun: Bir Yürek Satıldı, Bir Milyon İğne, Adsız Kahramanlar, Ne Mutlu Türküm Diyene
- Öykü: Bir Gece Yıldızlarla