İki karşıt düşüncenin, iki grup arasında bir jüri önünde tartışıldığı konuşmalardır. Daha çok, okullarda uygulanan bir tartışma çeşididir. Aytışma da denir. Konuşma kurallarına uygun bir şekilde gerçekleştirilen münazarada bir tez ve antitez vardır. Münazarada birer cümle ile ifade edilen düşünce, bir hakem kurulu (jüri) önünde, en az iki grup arasında tartışılır. Her grubun bir başkanı vardır, başkanlar grubun sözcüsü durumundadır.
Münazarada amaç, öğrencilerin dersin dışında başka kitapları okumasını ve incelemesini sağlamak, onların konuşma becerilerini geliştirmek, düşünceler arasında bağ kurabilmek, düşüncelerini kusursuz bir şekilde dile getirmektir. Böylece münazara sayesinde öğrencilerin konuşma yeteneği gelişir, yorum becerileri artar. Böylece öğrenciler, farklı konular üzerinde fikir üretme, kendi fikrini savunma yetisi kazanırlar.
Münazara, tartışmadan yarışma havasında gerçekleştirilmesi bakımından farklılık gösterir. Çünkü tartışmalarda yarışma havası yoktur ama münazaralarda vardır. Çünkü münazarada hakem heyeti (jüri) tarafından birinci olan grup seçilecektir.
Münazaranın özellikleri şunlardır:
- Savunulan düşünceyi kanıtlama ve tartışmadan galip çıkma amacı güdülür.
- Konuşmacı sayısı bir ile dört arasında değişebilir, gruplar sözcülerini veya başkanlarını önceden belirler.
- Konuşmalar yapıldıktan sonra jüri, konuşmacıların hazırlıklarını, savunmalarını ve konuşma becerilerini dikkate alarak bir değerlendirme yapar ve yarışmanın galibini belirler.
- Genellikle okul ortamlarında yapılan tartışmalardır.
Münazaraların gerçeği belirtebilmesi, sorunlara uygun, geçerli çözüm yollarına ulaşabilmesi için tartışanların bazı kurallara uygun davranmaları gerekir:
- Gerçeği, uygun ve yararlı olanı bulmaya çalışmak.
- Toplantılara sorunların çözümü için öneriler hazırlayarak gelmek.
- Günlük hayatta karşılaşılan tartışmalı sorunlar üzerinde, konuyu iyice kavrayıp sonuçlarını görerek konuşmak.
- Tartışma konusu dışına çıkmamak.
- Düşünceleri anlaşılır, açık ve kısa söylemek.
- Söylenmiş düşünceleri, daha önceden verilmiş örnekleri tekrarlamamak.
- Karşıt görüşleri birleştirmeye çalışmak.
- Münazarayı benlik, kişisel üstünlük sorunu yapmamak.
- Toplantılarda başkanlığın uyarılarına karşı gelmemek.
- Aynı konuda üst üste söz almaya çalışmamak.
- Konuşmayı ilgiyle dinlemek.
- Kendimizi övmemek, başkalarını yermemek.
- Ortaya çıkan sonucu hoşgörüyle karşılamak.
Münazaralarda seçilen konu önemli ve tartışmaya değer olmalıdır. Seçilen konu düşünmeye yol açmalı, tartışmalara uygun olmalı ve istenilen zamana sığabilmelidir.