Nazım Şekilleri Test-5

Oklar uçup gider şahanlar gibi

Mert de aşıp gider aslanlar gibi

Kılıçlar oynaşır ceylanlar gibi

Kesilir ne başlar meydan içinde

1. Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım şekillerinden hangisine aittir?

A) Varsağı     

B) Koçaklama

C) Destan

D) Semai        

E) Koşuk

 

2. Kasidenin girişi ve şiir yönünün en ağır basan bölümüne (I)teşbib, kasidenin nesip bölümünden methiye bölümüne geçerken söylenen beyit veya beyitlere (II)mivan, kasidenin sunulduğu kişinin övüldüğü bölüme (III)methiye, kasidede şairin kendini övdüğü bölüme (IV)fahriye, kaside içinde gazel söylemeye (V)tegazzül denir.

Yukarıdaki parçada altı çizili kavramlardan hangisi yanlış açıklanmıştır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

3. Aşağıda gazelle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Gazelin ilk beytine matla denir.

B) Konu olarak lirik bir nazım biçimidir.

C) Beyitler arasında anlam birliği bulunan gazellere yek ahenk gazel denir.

D) İlk beyitten sonra gelen beyte hüsnü matla denir.

E) Gazel Iran edebiyatında doğup Türk edebiyatına geçmiştir.

 

4. —- İran edebiyatının ürünüdür. Araplar bu türe müzdevice adını vermişler. Her beyit kendi arasında uyaklı olduğundan —- en kolay nazım biçimi sayılır. Bu nedenle kısa konularda nazım biçimi olarak bu türe fazla ilgi gösterilmemiştir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi getirilmelidir?

A) Gazel

B) Kaside

C) Kıt'a

D) Mesnevi

E) Müstezat

 

Bir çubuğu vardır gayet küçücek

Zumı fasidince keyf getirecek

Kırık çanağı yok ayran içecek

Kahvede fağfuri fincan beğenmez

5. Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım türlerinden hangisine örnektir?

A) Koçaklama           

B) Destan      

C) Taşlama

D) Varsağı     

E) Koşuk

 

6. Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir gazelin veya kasidenin ilk beyti olamaz?

A) Hâsılım yok ser-i kuyunda beladan gayrı

Garazım yok reh-i aşkında fenadan gayrı

B) Kad-i bülend mi ömr-i hezar-sal midir

O la'l-i nab mı ser-seşme-i zülal midir

C) Bir şeker handeyle bezm-i şevka cam ettin beni

Nim şun peymaneyi saki tamam ettin beni

D) Merdane aşk-ı yar ile meydana girmişem

Meydan içinde hecr ile merdane yanayın

E) Gamze mahmur-ı girişme saki vü müjgan mest

Olsa gördükçe aceb mi aşık-ı hayran mest

 

7. Kaside biçiminde yazılan şiirlerdir. Allah'a karşı yapılan yalvarış ve yakarışları anlatan şiirlerdir.

Yukarıda sözü edilen şiir aşağıdakilerden hangisidir?

A) Fahriye     

B) Na'at         

C) Münacaat

D) Tevhit       

E) Semai

 

8. Aşağıdakilerden hangisi bir 'tuyuğ" un ilk iki dizesi olabilir?

A) Saki nigehin tamam kâr etti bana

Hayretle cihan yüzünü târ etti bana

B) Kimdir ki gamında nale vü zar etmez

Derdin sana nale ile izhar etmez

C) Hoş ol ki çekem dem-i ecel bade-i nab

Sermest yatam kabrde ta rüz-i hisab

D) Gönlüm oldu aşkının avaresi

Gamzenin gitmez, gönülden yaresi

E) Şeh-rah-ı muhabbet ki tarik-i ezelimdir.

Ser-menzil-i aşk eski mekân ü mahalimdir.

 

9. Bir Divan şairi sevdiği birinin ölümünden duyduğu üzüntüyü aşağıdaki nazım türlerinden hangisiyle dile getirir?

A) Hicviye     

B) Methiye    

C) Fahriye

D) Münacaat  

E) Mersiye

 

Aman hey Allah'ın aman

Ne man bilir ne zaman

Üstümüzde çayır çemen

Bitmeden bir dem sürelim

10. Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım şekillerinden hangisine örnek olabilir?

A) Nefes        

B) Semai        

C) Koşma

D) Varsağı     

E) Nutuk

 

11. "Yergi" konularını işleyen nazım türleri aşağıdakilerden hangileridir?

A) Taşlama – hicviye 

B) Hicviye – koşuk

C) Taşlama – Sagu     

D) Sagu – ağıt

E) Hicviye – koçaklama

 

12. Bektaşi şairlerin yazdığı şiirlerdir. Hz. Muhammed ve Hz. Ali için övgüler söylenir. Genellikle tasavvuftaki vahdet-i vücud görüşü anlatılır.

Yukarıda sözü edilen nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Semai

B) Nefes        

C) Nutuk

D) Devriye

E) Şathiye

 

13. Bent sayısı beş ile on arasında değişir. Bentlerin uyak düzeni gazele benzer. Bendin son beytine vasıta beyti denir. Bu beyit her bendin sonunda değişir.

Yukarıdaki parçada sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Terkib-i bent

B) Müstezat

C) Terci-i Bent

D) Murabba   

E) Şarkı

 

14. Bu nazım şeklinde Tanrı'nın gücü, evrenin sonsuzluğu ve hayatın karşıtlıkları gibi konular işlenir. Vasıta beyti her bendin sonunda tekrar edilir. Bu da şiire tek düzelik katmaktadır.

Yukarıda sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şarkı         

B) İlahi

C) Terci-i bent

D) Terkib-i bent

E) Murabba

 

15. Aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi hece ölçüsüyle yazılmaz?

A) Koşma      

B) Varsağı     

C) Kıt'a

D) Semai        

E) Destan

 

16. Aşağıdakilerden hangileri kasidenin bölümleridir?

A) Tegazzül, nesib, ilahi

B) Girizgâh, methiye, nazire

C) Nesib, girizgâh, imale

D) Teşbib, tegazzül, dua

E) Tegazzül, fahriye, zihaf

 

17. Gerçekten uzak, soyut ve doğa betimlemeleri yapılır. Genellikle kasideler bu bölümdeki konulara göre adlandırılır.

Yukarıdaki cümlelerde kasidenin hangi bölümünden söz edilmektedir?

A) Nesib

B) Giriz          

C) Tegazzül

D) Fahriye

E) Dua

 

18. Mani ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Halk şiirinin en küçük nazım biçimidir.

B) Kafiye düzeni aaxa'dır.

C) İlk iki dize uyağı doldurmak içindir.

D) Temel düşünce son dizede verilir.

E) 8'li hece ölçüsüyle söylenir.

 

19. Kasidenin işlediği konulardandır. Hz. Muhammed’i övmek için yazılar şiirdir. Şiirde Hz. Muhammed’in özellikleri ve mucizeleri anlatılır.

Yukarıda sözü edilen tür aşağıdakilerden hangisidir?

A) Na'at         

B) Münacaat  

C) Tevhit

D) Methiye    

E) Mersiye

 

20. Aruzun kısa kalıbıyla yazılan bu nazım şeklinde her beyit kendi arasında kafiyelidir. Beyit sayısında bir sınırlama yoktur. Destanlar, uzun aşk hikâyeleri bu nazım şekliyle yazılır.

Yukarıdaki parçada sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kaside

B) Terci-i Bent

C) Terkib-i bent

D) Mesnevi    

E) Müstezat

 

CEVAP ANAHTARI

1-C  2-B  3-E  4-D  5-C  6-D  7-C  8-D  9-E  10-D  11-A  12-B  13-A  14-C  15-C  16-D  17-A  18-E  19-A  20-D