Oklar uçup gider şahanlar gibi
Mert de aşıp gider aslanlar gibi
Kılıçlar oynaşır ceylanlar gibi
Kesilir ne başlar meydan içinde
1. Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım şekillerinden hangisine aittir?
A) Varsağı
B) Koçaklama
C) Destan
D) Semai
E) Koşuk
2. Kasidenin girişi ve şiir yönünün en ağır basan bölümüne (I)teşbib, kasidenin nesip bölümünden methiye bölümüne geçerken söylenen beyit veya beyitlere (II)mivan, kasidenin sunulduğu kişinin övüldüğü bölüme (III)methiye, kasidede şairin kendini övdüğü bölüme (IV)fahriye, kaside içinde gazel söylemeye (V)tegazzül denir.
Yukarıdaki parçada altı çizili kavramlardan hangisi yanlış açıklanmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
3. Aşağıda gazelle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Gazelin ilk beytine matla denir.
B) Konu olarak lirik bir nazım biçimidir.
C) Beyitler arasında anlam birliği bulunan gazellere yek ahenk gazel denir.
D) İlk beyitten sonra gelen beyte hüsnü matla denir.
E) Gazel Iran edebiyatında doğup Türk edebiyatına geçmiştir.
4. —- İran edebiyatının ürünüdür. Araplar bu türe müzdevice adını vermişler. Her beyit kendi arasında uyaklı olduğundan —- en kolay nazım biçimi sayılır. Bu nedenle kısa konularda nazım biçimi olarak bu türe fazla ilgi gösterilmemiştir.
Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi getirilmelidir?
A) Gazel
B) Kaside
C) Kıt'a
D) Mesnevi
E) Müstezat
Bir çubuğu vardır gayet küçücek
Zumı fasidince keyf getirecek
Kırık çanağı yok ayran içecek
Kahvede fağfuri fincan beğenmez
5. Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım türlerinden hangisine örnektir?
A) Koçaklama
B) Destan
C) Taşlama
D) Varsağı
E) Koşuk
6. Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir gazelin veya kasidenin ilk beyti olamaz?
A) Hâsılım yok ser-i kuyunda beladan gayrı
Garazım yok reh-i aşkında fenadan gayrı
B) Kad-i bülend mi ömr-i hezar-sal midir
O la'l-i nab mı ser-seşme-i zülal midir
C) Bir şeker handeyle bezm-i şevka cam ettin beni
Nim şun peymaneyi saki tamam ettin beni
D) Merdane aşk-ı yar ile meydana girmişem
Meydan içinde hecr ile merdane yanayın
E) Gamze mahmur-ı girişme saki vü müjgan mest
Olsa gördükçe aceb mi aşık-ı hayran mest
7. Kaside biçiminde yazılan şiirlerdir. Allah'a karşı yapılan yalvarış ve yakarışları anlatan şiirlerdir.
Yukarıda sözü edilen şiir aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fahriye
B) Na'at
C) Münacaat
D) Tevhit
E) Semai
8. Aşağıdakilerden hangisi bir 'tuyuğ" un ilk iki dizesi olabilir?
A) Saki nigehin tamam kâr etti bana
Hayretle cihan yüzünü târ etti bana
B) Kimdir ki gamında nale vü zar etmez
Derdin sana nale ile izhar etmez
C) Hoş ol ki çekem dem-i ecel bade-i nab
Sermest yatam kabrde ta rüz-i hisab
D) Gönlüm oldu aşkının avaresi
Gamzenin gitmez, gönülden yaresi
E) Şeh-rah-ı muhabbet ki tarik-i ezelimdir.
Ser-menzil-i aşk eski mekân ü mahalimdir.
9. Bir Divan şairi sevdiği birinin ölümünden duyduğu üzüntüyü aşağıdaki nazım türlerinden hangisiyle dile getirir?
A) Hicviye
B) Methiye
C) Fahriye
D) Münacaat
E) Mersiye
Aman hey Allah'ın aman
Ne man bilir ne zaman
Üstümüzde çayır çemen
Bitmeden bir dem sürelim
10. Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım şekillerinden hangisine örnek olabilir?
A) Nefes
B) Semai
C) Koşma
D) Varsağı
E) Nutuk
11. "Yergi" konularını işleyen nazım türleri aşağıdakilerden hangileridir?
A) Taşlama – hicviye
B) Hicviye – koşuk
C) Taşlama – Sagu
D) Sagu – ağıt
E) Hicviye – koçaklama
12. Bektaşi şairlerin yazdığı şiirlerdir. Hz. Muhammed ve Hz. Ali için övgüler söylenir. Genellikle tasavvuftaki vahdet-i vücud görüşü anlatılır.
Yukarıda sözü edilen nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Semai
B) Nefes
C) Nutuk
D) Devriye
E) Şathiye
13. Bent sayısı beş ile on arasında değişir. Bentlerin uyak düzeni gazele benzer. Bendin son beytine vasıta beyti denir. Bu beyit her bendin sonunda değişir.
Yukarıdaki parçada sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Terkib-i bent
B) Müstezat
C) Terci-i Bent
D) Murabba
E) Şarkı
14. Bu nazım şeklinde Tanrı'nın gücü, evrenin sonsuzluğu ve hayatın karşıtlıkları gibi konular işlenir. Vasıta beyti her bendin sonunda tekrar edilir. Bu da şiire tek düzelik katmaktadır.
Yukarıda sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şarkı
B) İlahi
C) Terci-i bent
D) Terkib-i bent
E) Murabba
15. Aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi hece ölçüsüyle yazılmaz?
A) Koşma
B) Varsağı
C) Kıt'a
D) Semai
E) Destan
16. Aşağıdakilerden hangileri kasidenin bölümleridir?
A) Tegazzül, nesib, ilahi
B) Girizgâh, methiye, nazire
C) Nesib, girizgâh, imale
D) Teşbib, tegazzül, dua
E) Tegazzül, fahriye, zihaf
17. Gerçekten uzak, soyut ve doğa betimlemeleri yapılır. Genellikle kasideler bu bölümdeki konulara göre adlandırılır.
Yukarıdaki cümlelerde kasidenin hangi bölümünden söz edilmektedir?
A) Nesib
B) Giriz
C) Tegazzül
D) Fahriye
E) Dua
18. Mani ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Halk şiirinin en küçük nazım biçimidir.
B) Kafiye düzeni aaxa'dır.
C) İlk iki dize uyağı doldurmak içindir.
D) Temel düşünce son dizede verilir.
E) 8'li hece ölçüsüyle söylenir.
19. Kasidenin işlediği konulardandır. Hz. Muhammed’i övmek için yazılar şiirdir. Şiirde Hz. Muhammed’in özellikleri ve mucizeleri anlatılır.
Yukarıda sözü edilen tür aşağıdakilerden hangisidir?
A) Na'at
B) Münacaat
C) Tevhit
D) Methiye
E) Mersiye
20. Aruzun kısa kalıbıyla yazılan bu nazım şeklinde her beyit kendi arasında kafiyelidir. Beyit sayısında bir sınırlama yoktur. Destanlar, uzun aşk hikâyeleri bu nazım şekliyle yazılır.
Yukarıdaki parçada sözü edilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kaside
B) Terci-i Bent
C) Terkib-i bent
D) Mesnevi
E) Müstezat
CEVAP ANAHTARI
1-C 2-B 3-E 4-D 5-C 6-D 7-C 8-D 9-E 10-D 11-A 12-B 13-A 14-C 15-C 16-D 17-A 18-E 19-A 20-D