26 Mayıs 1905’te İstanbul’da doğan sanatçının çocukluğu büyükbabasının Çemberlitaş’taki konağında geçmiştir. Bahriye Mektebi’nde, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nde öğrenim görmüş ve Felsefe Bölümü’ndeki öğrenimini yarıda bırakarak 1924’te Paris’e gitmiştir. Yurtdışındaki felsefe öğrenimini de yarıda bırakarak yurda dönmüştür, İstanbul’da çeşitli bankalarda çalışmış, 1939-1943 arasında Ankara Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Devlet Konservatuarı, İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’nde dersler vermiştir. İlk şiirleri 1922’de “Yeni Mecmua”da yayınlanan sanatçı çok çeşitli dergilerde yazılar yayımlamış, Ağaç ve Büyük Doğu dergilerini çıkarmıştır. Hayatının dönüm noktası Beyoğlu Ağa Camii’nde vaaz vermekte olan Nakşibendi Şeyhi Abdulhaki Arvasi ile tanışmasıdır. Tüm düşünce dünyası değişmiş ve yaşamına yeni bir yön çizmiştir. 25 Mayıs 1983’te İstanbul’da yaşamını yitirmiştir.
Edebi Kişiliği:
- Cumhuriyet döneminin din, tasavvuf, politika, öykü, roman, tiyatro, şiir gibi birçok alanında eserler veren önemli bir sanatçısıdır.
- İki döneme ayırabileceğimiz şairlik yaşamının ilk dönemini teşkil eden 1925 ve 1930’lu yıllarda şair Kaldırımlar, Otel Odası, Gel, Geçen Dakikalarım gibi bireysel şiirler yazmış ve tüm Türkiye tarafından tanınmıştır. Özellikle “Kaldırımlar” şiiri Necip Fazıl’ın, 21 yaşında herkesin tanıdığı bir şair olmasını sağlamıştır.
- İlk dönem şiirlerinde bireysel yalnızlık, ölüm, tabiat, kadın gibi konuları ön plana çıkaran şair; 1934’ten itibaren tasavvufi konulara ağırlık vermiş, mistik bir anlayışla ve yer yer ideolojik söylemlerle kendine özgü bir şiir oluşturmuştur. Sanatının ilk devresinde yazdığı kimi şiirlerini dünya görüşü ile alakalı olarak sonradan reddedecektir.
- Necip Fazıl şiirlerinde Halk ve Tekke şairlerimize ait biçim ve konulan Batılı, modern Fransız şiiri ölçüleri ile değerlendirmiştir.
- Bütün şiirlerinde hece ölçüsünü başarılı bir şekilde kullanmış, hecede en zor biçimleri denemiş ve bunda da başarılı olmuştur. Edebiyatımızda 7+7 hece ölçüsünü en iyi kullanan şairdir.
- Sağlam, temiz bir dilinin olması, güçlü bir teknikle şiir yazması ve şekildeki kusursuzluk onun büyük bir şair olmasını sağlamış ve Necip Fazıl yıllar boyu taklit edilmiştir.
- İnsan, ruh, fizikötesi, felsefi buhranlar, şehir insanının kalabalıklar içinde yalnızlaşması, insanın ve eşyanın bilinmeyen iç yüzünü hissettirmesi, dini-mistik duyuşlar Necip Fazil’ın konularıdır. Materyalist dünya görüşü karşısına mistik şiirle çıkan sanatçı için “gizem” son derece önemlidir.
- Düzyazılarında da sağlam bir anlatım tekniği ve son derece güçlü bir fikirsel kurgu meydana getirmiştir.
- Yazdığı tiyatro oyunlarında korku ve kaygı psikolojisini işleyen sanatçı; anı, makale, inceleme türünde yazdığı eserlerinde de genellikle dinsel ve siyasal konular işlemiştir.
- Şairin yazdığı ilk şiir kitabı “Örümcek Ağı”(1925), en ünlü kitabı ise “Çile”(1962)dir.
Kısaca özetleyecek olursak;
- Halk şiiri geleneğinden yola çıkan şair, hece ölçüsünü kullanmıştır.
- Şiirleri biçim bakımından kusursuzdur.
- Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinin “mistik şairi”dir.
- Felsefeye olan ilgisiyle şiirde mistik bir anlayış ve duyuşa yönelmiştir.
- Şiirlerinde sürekli bir arayış içinde olan modern insanın arayışı ve huzursuzlukları yer alır. Daha sonra dinsel duyuşu yansıtan şiirler yazmıştır.
- Şiirlerinde madde-ruh tezadını, insan-evren ilişkisini; insanın iç dünyasını, tutkularını işlemiştir.
- Korku, ürpertici hayaller, vehimler onun şiirlerinde sıkça yer alan öğelerdir.
- Şiirlerinde esrarlı iç âlemini, felsefi görüşlerini; etkileyici bir anlatım, temiz ve berrak bir Türkçeyle dile getirmiştir.
- İlk şiir kitabı “Örümcek Ağı” büyük bir beğeniyle karşılanmıştır. Bu yapıttaki şiirlerinde eşyanın ve insanın bilinmeyen iç yüzünü hissettiren, ıstırabın temsilcisi olan bir şairdir.
Eserleri:
- Şiir: Çile, Kaldırımlar, Sonsuzluk Kervanı, Örümcek Ağı, Ben ve Ötesi, Şiirlerim, Esselam, Mukaddes Hayattan Levhalar
- Tiyatro: Künye, Sabırtaşı, Tohum, Ahşap Konak, Nam-ı Diğer Parmaksız Salih, Bir Adam Yaratmak, Reis Bey, Para, Mukaddes Emanet, Yunus Emre, Kanlı Sarık, İbrahim Ethem, Abdülhamit Han, Siyah Pelerinli Adam
- Hikâye: Birkaç Hikâye Tahlil, Ruh Burkuntularından Hikâyeler
- Roman: Aynadaki Yalan
- İnceleme-Monografi: Namık Kemal, İlim Beldesinin Kapısı Hazreti Ali, Son Devrin Din Mazlumları, Ulu Hakan II. Abdülhamit Han
- Makale-fıkra: At’a Senfoni, Çerçeve, Halkadan Parıltılar, 1001 Hadis, Cinnet Mustatili, Büyük Doğu’ya Doğru, Büyük Kapı, Peygamber Halkası, İdeolagya Örgüsü, Çöle İnen Nur, Hacdan, Hitabe
- Anı: Yılanlı Kuyudan, Babıâli
- Otobiyografi: Kafa Kâğıdı