Paragrafta Anlam ve Ana Düşünce Yazarlar, okurlara vermek istedikleri mesajları yazıları aracılığıyla iletirler. İşte ana düşünce daha çok, bu tür mesaj içeren yazılarla, parçalarla ilgilidir. Bir konuyla ilgili yazarın okura iletmek istediği mesaja, anlatmak istediği düşünceye ana düşünce denir. Ana düşünce parçada anlatılanlar yorumlanarak çıkarılır. Ana düşünce parçada doğrudan sorulabileceği gibi, “Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?”, “Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?”, “Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir?” biçiminde de sorulabilir. Yazar, ana düşünceyi parçada farklı yöntemlerle verebilir. Ana düşünceyi giriş cümlesinde verip onu gelişme bölümünde açabilir; bir konuyu anlatıp onunla ilgili ana düşünceyi sonuç bölümünde verebileceği gibi parçanın tamamına yayarak da aktarabilir. Her nedense bir hikâye için ‘Roman öğeleri taşıyor, romancı tavrıyla yazılmış.’ derseniz, bu övgü sayılır. Ancak bir roman için Hikâyeci kaleminden çıkmış, hikâye özellikleri ağır basıyor.’ derseniz, yergilerin en acımasızını yaptınız demektir. Kuşkusuz yanlıştır bu. Bu parçada yazar, “romanın, hikâyeden üstün görülmesinin yanlış olduğunu” anlatmak istemiştir. Parçanın ana düşüncesi budur. Paragrafın Yardımcı Düşünceleri Yazar, paragrafta bir konuyu dile getirirken ya da okura vermek istediği mesajı aktarırken yardıma düşüncelerden yararlanır. Bu düşünceler sayesinde, konu ayrıntılarıyla irdelenir. Yardımcı düşüncelerle ilgili sorular şu şekilde gelmektedir: “Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?” “Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?”… Görüldüğü gibi yardımcı düşüncelerle ilgili sorularda olumsuzluk anlamı içeren sözcüklerin altı çizilmektedir. Soruya Cevap Olan Paragraf Bazı paragraflar, bir soruya cevap olarak söylenir. Soruya cevap olarak söylenen paragrafların ana düşüncesi, sorunun içeriğiyle ilgili önemli ipuçları içerir. Bunun yanında paragrafın ilk cümlesi de sorunun yapısına uygun şekilde kurulur. Aşağıdaki parçanın hangi soruya karşılık söylendiğini belirleyelim. Ülkemizin kış sporlarında da adını dünyaya duyuracağına inananlardan biri de benim. Beni bu konuda umutlandıran pek çok gelişme var. Bunların en başta geleni olarak Erzurum’da düzenlenen Uluslararası Kış Olimpiyatları gösterilebilir. Bu organizasyon, ülke olarak ileride kış olimpiyatlarında büyük başarılara imza atacağımızı müjdeliyor gibi geliyor bana. Yazar, giriş cümlesinde ülkemizin gelecekte kış sporlarında başarılı olacağına inandığını söylemiş, ardından konuyla ilgili örnekler vermiştir. Öyleyse paragraf “Ülkemizin kış sporlarında başarılı olacağına inanıyor musunuz?” sorusuna cevap olarak söylenmiştir. Paragraf Çeşitleri Günlük yaşamda duygu, düşünce ve gözlemlerimizi genellikle sözlü veya yazılı olarak ifade ederiz. Bir metinde bir düşüncenin geliştirildiği her bir bölüm paragraf olarak isimlendirilir. Ele alınan konu, duygusal ya da düşünsel bir niteliğe sahip olabilir. Bu nedenle bir paragrafta bireyler arası ilişkiler, toplumsal sorunlar, sanat, edebiyat, bilimsel gelişmeler, sevgi, ayrılık, özlem vb. konular işlenebilir. Paragraflarda konuların farklı biçimlerde ele alınması, farklı paragraf türlerini ortaya çıkarmıştır. Örneğin bilimsel bir metin düşünce paragraflarıyla yazılırken anlatmaya bağlı metinler olay paragraflarıyla yazılır. Olay Paragrafı Betimleme (Tasvir) Paragrafı Tahlil (Çözümleme) Paragrafı Düşünce Paragrafı Açıklama Paragrafı Tartışma Paragrafı Düşsel (Fantastik) Paragraf Mizahi Paragraf