Anlatım tekniği, yazarın, düşüncelerini ortaya koyma biçimidir. Yazının amacıyla anlatım tekniği arasında açık bir ilgi vardır. Yazıda okura bir izlenim kazandırma, okuru bir olay içinde yaşatma, okura bir şeyler öğretme, okurun düşünce ve kanılarını değiştirme amaçlarına bağlı olarak dört anlatım tekniği ortaya çıkmıştır:
1. Betimleme
Yazarın, gördüklerini okuyucunun gözünde canlanacak biçimde anlatmasına dayanır. Başka bir söyleyişle, sözcüklerle resim yapmaktır. Bir betimleme paragrafını okuduğumuzda gözümüzde bir tablo canlanır. Bu yönüyle, varlıklarda genellikle bir durağanlık söz konusudur. Betimlemede bütün duyulardan yararlanılmakla birlikte, betimleme daha çok, görme duyusuna dayandığı için görsellik ön plandadır. Betimleme tekniğiyle oluşturulmuş paragraflarda varlıklar, ayırt edici özellikleriyle anlatılır. Renk ve biçim ayrıntılarına yer verildiği gibi, nitelik bildiren sözcükler de sıklıkla kullanılır.
Betimlemelerde varlıkların dış görünüşleri de iç dünyalarına ait özellikleri de anlatılabilir. Varlıkların dış görünüşlerinin ayırt edici özellikleriyle anlatıldığı betimlemeye fiziksel betimleme; varlıkların iç dünyalarına ait özelliklerinin anlatıldığı betimlemeye ruhsal betimleme denir Ayrıca, yazarın, kişisel duygularını da anlatıma kattığı betimlemeye öznel betimleme; gördüklerini olduğu gibi aktardığı betimlemeye nesnel betimleme denir.
Anadolu’nun hüzünlü sonbaharlarından biriydi. Toprak yola serpilmiş gibi duran seyrek taş parçaları güneşin ilk ışıklarıyla parıldıyor, araba sarsıldıkça gözlerimin önünde kıvılcımlar gibi yanıp sönüyordu. Ara sıra daha fazla koşmak isteğiyle şahlanan gürbüz hayvanların yoldan kaldırdıkları tozlar, arabayı sararak boşlukta uçuşuyor; titreşiyor, sonra dalga dalga yere inerek gözden kayboluyordu.
Bu parçada yazar, bir yolculuk sırasındaki gözlemlerini anlatıyor. Bu anlatılanlar da (toprak yol, seyrek taş parçaları, atların kaldırdığı tozlar…) biz okuyucuların gözünde canlanıyor. Böylece yazar, kendi gördüklerini okuyucularına canlı bir biçimde anlatma amacını gerçekleştirmiş oluyor.
2. Öyküleme
Kısaca, olay anlatımına dayanır. Belirli bir yerde, belirli bir zaman dilimi içinde, kahramanların hareketlenmesiyle ortaya çıkan olayın anlatımıdır. Dolayısıyla, varlıklar hareket halinde verilir. Bir anlatıcı vardır, Anlatıcı, olayı genellikle geçmiş zaman kipiyle (-di, -miş) anlatır. Paragrafı okuduğumuzda, olay, gözümüzün önünden bir film şeridi gibi geçer.
Deniz tarafından bir ihtiyar; balıkçı kahvesine doğru usul usul ilerledi. Kapıyı aralayarak içeriye girdi. Sağda solda uyuyanlar vardı. Gür bir sesle herkesi selamladı. Kendinden emin adımlarla ilerledi, cam kenarındaki bir masaya oturdu. Garsondan bir çay istedi. Çayını içti, parasını ödedi ve dışarı çıktı. Denize doğru, İçli bir şarkı söyleyerek yavaş yavaş yürümeye başladı.
Bu parçada, bir ihtiyarın (kahraman), balıkçı kahvesine (yer) gitmesi (olay) ve orada bir süre (zaman) oturup çay içtikten sonra ayrılması anlatılıyor. Yani paragrafta, bir ihtiyarın yaşadıkları öyküleniyor.
3. Açıklama
Herhangi bir konuda, okuyucuyu bilgilendirmeyi, ona bir şey öğretmeyi amaçlayan yazılarda kullanılan anlatım tekniğidir. Genellikle eğitici ve öğretici yazılarda (ders kitapları, ansiklopediler…) kullanılır. Bu tür yazılarda bilgilendirme amacı güdüldüğünden yorum içeren ifadelere pek yer verilmez, genellikle nesnel yargılar vardır. Açık, anlaşılır, sade bir dil kullanılır.
Bulut, havanın yüksek tabakalarında çeşitli yığınlar halinde toplanmış su buharıdır. Bunlar güneşin sıcaklığıyla havada yükselmeye başlar. Yükseldikçe daha soğuk hava tabakalarına rastlar. Böylece su buharı, su damlacıkları haline gelir. Bulutların havada durmasını düşme hızlarının az olması sağlar. Ağırlaşınca düşenler, sıcak hava ile karşılaşınca yeniden buharlaşıp yükselir.
Bu parçada yazar “bulut” hakkında bilgi vermektedir. “Bulut”un ne olduğu ile ilgili bilgileri; kısa, yalın, anlaşılır ve kişisellikten uzak bir üslupla bize aktarmaktadır.
4. Tartışma
Bir düşüncenin yanlışlığını gösterip ileri sürülen bir düşüncenin savunulduğu yazılarda kullanılan anlatını tekniğidir. Bu teknikle yazılan yazılarda, genellikle okuyucuyla karşılıklı konuşuyormuşçasına bir üslup kullanılır. Yazar, paragrafın başında, karşıt görüşü ortaya koyup onun eksik taraflarını belirleyerek o görüşü çürütmeye çalışırken, kendi görüşünün doğruluğunu savunur.
Romancı konuyu önyargılarla ele almamalıymış! Ya nasıl ele almalıymış? Konusu önyargılarla ele alınmamış tek bir sanat yapıtı bilmiyorum. Sanatçı, yapıtını hazırlamak için birtakım seçmeler yapar, ya konuyu seçer ya konunun işlenişinde kullanılacak yöntemi. Bir kere bu seçme bile bir önyargıdır. Önyargıyla hiçbir ilgisi yokmuş gibi görünen, aşkı anlatan kitapları inceleyin. Hepsinde, sevgililerin kavuşmasına engel olan kuvvetlere yazarın karşı durduğu görülür.
Bu parçada yazar, “Romancı konuyu önyargılarla ele almamalıymış! Ya nasıl ele al malıymış?” diyerek hem karşı çıktığı görüşü belirliyor hem de soru sorarak kendi düşüncesini söyleme olanağı sağlıyor. Böylece yazar, kendi görüşü ile karşıt görüşü bir arada verip kendi görüşünün doğru olduğunu ileri sürüyor, örnek vererek (yazarların, aşkı anlatan kitaplarında kötülere karşı oluşu) bunu destekliyor.
Ayrıca Bkz. Anlatım Biçimleri Konu Testleri
İlk defa böyle güzel bir site gördüm. Yani şükürler olsun.
Allah razı olsun bu siteyi çıkaranlardan.
Bence de.
Aynen öyle.
Güzel site yardımcı oldu :)
Valla dönem ödevimi buldum sonunda çok sağolun :)
Ödevimi kendim yapacaktım ama sağolun 100 aldım :))
Çok teşekkürler öğretmenim.
Çok sağolun, çok teşekkürler.
Evet LYS’ye hazırlanıyorum yardımcı oldunuz sağ olun :)
Sitenize bayıldım çok teşekkürler :)
Çok teşekkür ederim hoca çalışın gelin dedi, ben küçük notlar aldım. Çok teşekkür ediyorum çok güzel tüm öğrencilere tavsiye ediyorum çok işime yaradı.
Teşekkürler.
Elinize sağlık yardımcı oldu.
Çok sağolun, yapanın ellerine sağlık bu site olmasaydı performans ödevimi yapamayacaktım yapan hayatımı kurtardı diyebilirim :)
Çok güzel site Semih’le Sümeyye işimize yaradı.
Teşekkürler.
Güzel anlatım çok soru var bu konudan.
Çok faydalı teşekkürler.
Gerçekten siteniz çok iyiymiş.
Çok teşekkürler.
Sanki biraz eksik ben 6. sınıftayım bu biraz liselilere göre.
Biliyorum bu cevap az geç olabilir ama liselilere göre bilgi barındırması bu çalışmayı eksik yapmıyor, üstüne bilgi dolu yapıyor. Ayrıca sitenin başlığında da görebileceğimiz gibi paragrafta anlatım teknikleri yazmasına rağmen anlatım teknikleri değil de anlatım biçimleri anlatılmış.
Bence çok güzel anlatılmış. Ortaokul geçiş sınavında lazım olacak bilgiler.
Çok güzel anlatılmış elinize sağlık.
Teşekkürler işime yaradı :D
10 numara 5 fazla olmuş.
Kardeşim yazılım vardı diye çalışıyordum. Bu konuyu anlamadım. Bu yazıyı okudum her şeyi anladım.
Çok güzel teşekkür ediyorum.
Vallahi çok işime yaradı Allah razı olsun.
Çok işime yaradı, örnekler doğru mu o biraz sorun gibi ama işime yaradı. ;)
Teşekkürler.
Eyvallah.
Harika mükemmel.
Vallahi süperdi 100 aldım.
Çok teşekkürler.
Güzel teşekkürler.
Çok teşekkürler.
Harika.
Çok sağolun.
Çok güzel.
Teşekkürler.
Çok güzel sağ olun işime yaradı :)
Çok güzel bayıldım :)
Sayenizde 100 aldım, yoksa 0 alacaktım sağ olun :)
Bu siteyi yapanlara çok teşekkürler ederim ;)
Allah sizden razı olsun süpersiniz çok teşekkürler süper bir site :)
Teşekkürler.
Çok sağolun. Bütün sitelere baktım, neredeyse hiçbirinde güzel şeyler yoktu. Teşekkürler Edebiyat Öğretmeni…
Örnek paragraflarınız çok güzel. Sağol edebiyat öğretmeni, teşekkürler. Tam 6.sınıflara göre süper. Allah sizden razı olsun edebiyat öğretmeni. Sınava çalışırken faydalandım. Çok güzel anladım. Betimleme örnek paragrafı Anadolu ile başlayan doğru mu? Hemen cevap verirseniz teşekkür ederim.
Harika gerçekten çok yardımcı oldunuz, böyle site ilk defa gördüm sağolun.
Çok teşekkürler.
Çok teşekkürler, performans ödevimi sizin sayenizde yapacağım. Kim yapmışsa eline sağlık.
Süper, Allah razı olsun dil ve anlatım performansı yaptım çok sağolun.
Mükemmel bir site. Allah razı olsun.
Bence de çok iyi, dil ve anlatım performansımdı 96 aldım, çok teşekkürler. Sizi çok seviyorum tabi ki dil ve anlatım hocam olan Fatih Avcı.
Teşekkürler.
İdare eder.
Güzel.
Güzel olmuş.
Güzel olmuş.
Çok Sağolun.
Paragraf anlatımı budur.
Sizin yüzünüzden sınavdan 0 aldım :(
Anlamadıysan ne yapalım?
Çok harika bence.
Çok harika bence.
Mükemmel olmuş elinize sağlık.
Gerçekten çok güzel anlatmışsınız çok teşekkürler.
Teşekkür ederim.
Çok teşekkürler yardımcı olduğunuz için.
İşe yaradı sağolun.
Harika bir sayfa, bayıldım ve çarşamba günü sınav var, daha şimdiden konuyu anladım :D
Çok güzel tavsiye ederim.
Çok güzel.
Çok kötüymüş.
Adamın dibi gözümün çapağısınız.
Teşekkürler.
Çok iyi beğendim.
Anlatımlar gayet iyi beğendim.
Çok güzel anlatmışsınız teşekkürler…
Doğrudan anlatım ve devamının olduğu konuların ortak ismi neydi?
10.sınıf dil ve anlatım konu anlatımı bölümündeki “Anlatım ve Özellikleri” konusu altında bulabilirsiniz.
Yeterli bilgi var bu siteyi beğendim entelektüel açıdan iyi bir çalışma.
Çok uzun ya biraz daha kısa olsaydı güzel olurdu.
Çok işime yaradı sağolun kısa ve net.
Uzun ama çok faydalı şeyler var.
Çok sağolun gerçekten. :)
İyi olmuş.
Sağolun ama işime yaramadı.
Çok sağolun.
Çok teşekkürler.
Çok teşekkürler.
Allah razı olsun.
Çok iyi ssağolun.
Teşekkürler.
Allah razı olsun çok yardımcı oldunuz :)
Süper ya özelikle anlatım tekniklerini çok iyi anlatıyor hal ekleri çok iyiymiş. Yazılıya çalışmak isteğiyle burada çalışabilir çok iyi kısacası yazılı için.
Teşekkürler, proje ödevime çok yardımcı oldu.
Çok teşekkürler :)
Çok teşekkür ederim.
Biz kısa dedik kocaman paragraf çıktı.
Harika olmuş elinize sağlık.
Harika! Bu arada Erzurumspor seyirci rekoru kırdı haberiniz olsun.
Paragrafta anlam biçimleri Türkçenin kalbidir…
Harika bir siteymiş sağolun yardımcı oluyor.
Fiilde çatı da var mı?
Evet var.
Eyvallah.
Güzel bir site elinize sağlık.
Hiç güzel değil.
Güzel olmuş eyvallah.
İyi iyi.
Sağolun.
İyi iyi çok güzel 100.
Çok güzel olmuş ellerinize sağlık umarım başka konular için de yaparsınız tam da konumdu çok teşekkürler ne yapacağımı bilememiştim :)
Çok güzel çok teşekkürler…
Çok teşekkür ederim gerçekten çok iyi bir site, umarız ki başka konularda da böyle siteler kurarsınız :) Çok sağ olun şu an çok mutluyum.
Teşekkürler.
Bayıldım mükemmel, elinize sağlık.
Teşekkürler.
Çok teşekkürler.
Çok beğenmiş olduğumu belirtmek istiyorum, belirttim. =)
Süper.
Bence süper bir site, ben hep bu siteden araştırma yapacağım. Lütfen arkadaşlar siz de bu siteden araştırma ödevlerinizi, perfonmans ödevlerinizi ya da normal ev ödevlerinizi yapın. Haydi beklemeyin!
Güzel bir site.
Çok güzeldi be!
Çok teşekkürler harika müthişti. Emeklerinize sağlık.
Çok güzel anlatıyorsunuz sitenize bayıldım mükemmel. Herkese öneriyorum.
Birkaç tür eksik yazılmış.
Güzel bir site, kuranlarına çok teşekkür ediyorum.
Yazılıda çıkacak konuyu burada buldum. Allah razı olsun yapanlardan.
11.sınıfım ve YGS ve LYS’ye şimdiden çalışmaya başladım, çok güzel anlatmışsınız emeğinize sağlık çok teşekkür ederim.
Allah razı olsun.
Güzel yani öyle saçma değil zaten ben sevdim bu siteyi.
Bence de faydalı.
Çok teşekkürler.
Sınavıma hazırlık oldu teşekkürler, örnekleriniz çok güzel bayıldım ayrıca ben altıncı sınıfım.
Çok teşekkürler kısa ve öz olmuş gereksiz bilgi yok elinize sağlık.
Helal olsun.
Allah razı olsun.
Süper!
Teşekkürler hocam.
Teşekkürler.
Daha 5.sınıf öğrencisiyim bunları biliyorum teşekkürler.
Allah razı olsun. Çok güzel bir site .Gayet de iyi anladım olayı :)
Selamun aleyküm güzel site.
Şarkı dinleyerek yaptım efsane oldu.