Servet-i Fünun Edebiyatı’nın Sanatçıları

TEVFİK FİKRET (1867 – 1915)

• Önceleri sanat için sanat, sonraları toplum için sanat anlayışını savunmuş ve buna uygun eserler vermiştir.
• Toplumsal ve siyasal ortamı Han-ı Yağma, 95’e Doğru, Balıkçılar, Haluk’un Bayramı, Hasta Çocuk, Tarih-i Kadim, Millet Şarkısı, Promete, Nesrin, Sis gibi şiirleriyle eleştirmiştir.
• Karamsarlığı ve iç dünyasındaki çalkantıları şiirlerinde öne çıkmıştır.
• Serbest müstezatı şiirlerinde başarıyla kullanmıştır.
• Aruzla Türkçeyi, şiirle düz yazıyı başarıyla kaynaştırmayı bilmiştir.
• Beyit ve mısra bütünlüğünü kırmış, anlamı birkaç dizeye yaymıştır.
• Nazmı nesre başarıyla yaklaştırmış, manzum hikâyeler yazmıştır.
• Şiirlerinde noktalama işaretlerine, biçimsel mükemmelliğe, tasvire önem vermiştir.
• “Yağmur” şiirinde olduğu gibi şiirin içeriğine uygun aruz kalıplarını seçip kullanmıştır.
• Şiirlerinde parnasizmden etkilenmiştir.

Eserleri:

• Şiir: Rübab-ı Şikeste, Rübabın Cevabı, Haluk’un Defteri, Şermin (Hece ölçüsüyle yazdığı çocuk şiirleri)

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Tevfik Fikret Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

CENAP ŞAHABETTİN (1870 – 1935)

• “Sanat için sanat” anlayışına uygun eserler vermiştir.
• Parnasizmin ilk örneklerini vermiştir.
• Şiirlerinde müziğe önem vermiş ve sembolizmin öncüsü olmuştur.
• Arapça ve Farsça sözcüklerle, özgün imgelerle yüklü ağır bir dili vardır.
• Şiirlerinin konusunu daha çok “doğa”dan almıştır. Elhan-ı Şita adlı şiiriyle tanınır.
• Cenap Şahabettin, şiirlerini Evrak-ı Leyal adı altında toplamak istemişse de bu gerçekleşmemiştir.
• Günümüzde onun bu isteğine uygun olarak şiirleri Evrak-ı Leyal başlığı altında bir araya getirilmiştir.

Eserleri:

• Şiir: Evrak-ı Leyal
• Düz yazıları: Evrak-ı Eyyam, Nesr-i Harp, Nesr-i Sulh (makaleler, düz yazılar)
• Gezi: Hac Yolunda, Avrupa Mektupları, Suriye Mektupları
• Özdeyiş: Tiryaki Sözler
• Tiyatro: Yalan, Körebe, Küçük Beyler

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Cenap Şahabettin Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

HALİT ZİYA UŞAKLIGİL (1866 – 1945)

• Türk edebiyatında Batı tarzında eser veren ilk büyük romancıdır.
• Servet-i Fünun döneminin en güçlü yazarıdır.
• Fransız realist ve natüralist yazarlardan etkilenmiştir.
• Eserlerinde geniş tasvirlere ve psikolojik tahlillere yer vermiştir.
• Hikâyelerinde Maupassant tarzı hâkimdir.
• Romanlarında İstanbul’daki eğitimli ve zengin kesimi konu almış, hikâyelerinde ise halkın arasına girmeye çalışmıştır.
• Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamaları kullandığı ağır bir dili vardır. (Sağlığında eserlerini yine kendisi sadeleştirmiştir.)
• Mai ve Siyah’ta Ahmet Cemil tipinden hareketle Servet-i Fünun kuşağının ideallerini, beklentilerini, hayal kırıklıklarını anlatmıştır.
• Aşk-ı Memnu’da bir Türk aile yapısını ayrıntılı olarak incelemiş ve alafranga özentisini eleştirmiştir.
• Türk edebiyatında “mensur şiir”in ilk örneklerini vermiştir.

Eserleri:

• Roman: Sefile, Nemide, Bir Ölünün Hatıra Defteri, Ferdi ve Şürekâsı, Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Kırık Hayatlar
• Hikâye: Bir Şi’r-i Hayal, Bir Yazın Tarihi, Solgun Demet, Hepsinden Acı, Aşka Dair, Onu Beklerken, İhtiyar Dost, Kadın Pençesi, İzmir Hikâyeleri. (Ali’nin Arabası adlı hikâyesinde Anadolu’ya yönelir.)
• Oyun: Kâbus, Füruzan, Fare
• Anı: Kırk Yıl, Saray ve Ötesi, Bir Acı Hikâye
• Deneme: Sanata Dair
• Mensur şiir: Mensur Şiirler, Mezardan Sesler

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Halit Ziya Uşaklıgil Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

HÜSEYİN CAHİT YALÇIN (1874 – 1957)

• Roman ve hikâyeci olarak ün kazanmış; sonraları siyasi yazarlığa geçmiştir.
• Roman ve hikâyelerinde şairane ve süslü bir üslup kullanmıştır.
• Fıkra, anı, eleştiri, mensur şiir türlerinde de eserler yazmıştır.
• Eski-yeni tartışmalarında yeni edebiyatın başta gelen savunucularından olmuştur.
• “Edebiyat ve Hukuk” makalesinden dolayı Servet-i Fünun dergisi kapatılmıştır.

Eserleri:

• Hikâye: Hayat-ı Muhayyel
• Roman: Hayal içinde
• Eleştiri: Kavgalarım
• Anı: Edebi Hatıralar (Edebiyat Anıları), Siyasal Anılar

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Hüseyin Cahit Yalçın Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

MEHMET RAUF (1875 – 1931)

• İlk psikolojik romanımız olan Eylül’ün yazarıdır.
• Kahramanların iç konuşmalarına ilk kez Mehmet Rauf yer vermiştir.

Eserleri:

• Roman: Eylül, Ferda-yı Garam, Genç Kız Kalbi
• Hikâye: Son Emel, Bir Aşkın Tarihi, Üç Hikâye
• Mensur Şiir: Siyah İnciler

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Mehmet Rauf Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

AHMET HİKMET MÜFTÜOĞLU (1860 – 1927)

• Servet-i Fünun dergisinde sanatlı, ağır bir dille yazdığı hikâyelerle Servet-i Fünun topluluğu içinde yer almıştır.
• Hikâyeleri Maupassant tarzına (olay hikâyeciliği) uygundur.
• Türkçülük ve Yeni Lisan akımını benimsedikten, Türk Yurdu, Türk Derneği dergilerine geçtikten sonra milli konularda sade bir dille hikâyeler yazmıştır.

Eserleri:

• Hikâye: Haristan ve Gülistan, Çağlayanlar
• Roman: Gönül Hanım

SÜLEYMAN NAZİF (1870 – 1927)

• İlk şiirlerinde Namık Kemal başta olmak üzere Tanzimat şairlerinden etkilenmiştir.
• Makale, şiir, mensur şiir, mektup gibi türlerde eserler vermiştir.
• Nesirlerinde ahenk kaygısıyla yabancı sözcük ve tamlamalardan yararlanmıştır.

Eserleri:

• Şiir: Gizli Figanlar, Firak-ı Irak, Malta Geceleri (nazım nesir karışık)

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Süleyman Nazif Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

SERVET-İ FÜNUN DÖNEMİNİN DİĞER SANATÇILARI

CELAL SAHİR EROZAN (1883-1935)

• Servetifünun Topluluğunun en genç üyesidir.
• Şiirlerinin başlıca teması “kadın”dır. Şiirlerinin bu değişmez ve sürekli konusu yüzünden zaman zaman eleştirilmiştir.

Eserleri

• Şiir: Beyaz Gölgeler, Siyah Kitap

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Celal Sahir Erozan Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

FAİK ALİ OZANSOY (1876-1950)

• Süleyman Nazif’in küçük kardeşidir.
• Abdülhak Hamit’i taklit etmiş, edebiyatımızda “İkinci Hamit” olarak anılmıştır.
• I.Dünya Savaşı’nda bireysellikten sıyrılarak şiirlerinde yurt sevgisini işlemiştir.

Eserleri

• Şiir: Fani Teselliler, Temasil, Elhan-ı Vatan
• Oyun: Payitahtın Kapısında, Nedim ve Lale Devri

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Faik Ali Ozansoy Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

HÜSEYİN SUAT YALÇIN (1867-1950)

• “Gave-i Zalim”, “Dahhak-ı Zalim” takma isimleriyle siyasi ve sosyal hicivler yazmıştır.
• Nükteli, esprili bir dil yapısı vardır.
• Lirizme varan şiirlerinde özellikle aşk ve kadın temalarını işler.
• Ulusal konulara içtenlikle yer verir.

Eserleri

• Şiir: Lane-i Melal, Gave Destanı
• Tiyatro: Kirli Çamaşırlar, Ahrette Bir Gün, Deva-yı Aşk, Kayseri Gülleri, Şehbal yahut İstibdatın Son Perdesi, Yamalar

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Hüseyin Suat Yalçın Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

HÜSEYİN SİRET ÖZSEVER (1872-1959)

• Servetifünun şairlerinin en lirik olanıdır.
• Bireysel duyguları, aşk, doğa, kadın, aile temalarını kendine özgü sade bir dille, aruzun yanında heceyi de kullanarak yansıtır.
• “Ömer Senih” imzalı yazılar da onundur.

Eserleri

• Şiir: Leyal-i Girizan, Bağbozumu, Kıvılcımlı Kül, Kargalar (manzum yergiler)

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Hüseyin Siret Özsever Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

ALİ EKREM BOLAYIR (1867-1937)

• Namık Kemal’in oğludur.
• Türk-Yunan savaşını işleyen “Vasiyet” adlı şiiri büyük yankı uyandırmıştır.
• Şiirlerinde toplumsal konulara yönelmiş, aruzun yanında hece ölçüsünü de kullanmıştır.

Eserleri

• Şiir: Zilal-i İlham, Vicdan Alevleri, Ordunun Defteri (nazım-nesir), Kaside-i Askeriye
• Oyun: Baria, Sultan Selim
• İnceleme: Edebi Meslekler, Namık Kemal

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Ali Ekrem Bolayır Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

AHMET ŞUAYB (1876-1910)

• Servetifünun Döneminde edebi eleştiri üzerine yoğunlaşmış, çoğunlukla eleştiri türünde eser vermiştir.

Eserleri

• Eleştiri: Hayat ve Kitaplar, Esmar-ı Matbuat

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Ahmet Şuayp Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

AHMET İHSAN TOKGÖZ (1867-1947)

• Servet-i Fünun dergisinin sahibi ve yazarıdır.
• Sanatçının en önemli özelliği ise yaptığı çevirilerdir.
• Çevirileriyle Jules Vernes’i Türk toplumuna ilk olarak tanıtan kişidir.

Eserleri

• Anı: Avrupa’da Neler Gördüm, Matbuat Hatıralarım
• Roman: Haver, Ülfet, Haraşo

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Ahmet İhsan Tokgöz Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

SAFVETİ ZİYA (1875-1929)

• Yapıtlarında daha çok bulunduğu dönemi ve etrafındaki insanları konu edinmiştir.
• Sosyete yaşamını anlattığı “Salon Köşelerinde” adlı romanıyla tanınmıştır.

Eserleri

• Roman: Salon Köşelerinde
• Öykü: Kadın Ruhu, Çehreler
• Oyun: Haralambos Cankiyadis

SAFVET NEZİHİ (1871-1939)

• Romantik bir duyarlılıkla aşk temasını işlemiştir.
• Romanlarıyla tanınır.
• “Zavallı Necdet” en çok okunan romanıdır.

Eserleri

• Roman: Zavallı Necdet, Kadın Kalbi, Teehhül Âleminde, Kumar Beliyyesi (çeviri), Müessib
• Oyun: İzah ve İstizah