1. I. Kemiklerine biraz yağmur, biraz gün ışığı sızsın.
II. Kavuğundan sızan sular solgun yüzüne akıyordu.
III. Başladım uykuya, lâkin ne gezer
Sızmışım bir aralık neyse, yorulmuş da meğer.
IV. Gözden sızar yaş olsam
Ölüme yoldaş olsam
V. Gözlerimin önünde hep aynı beyaz ev.
Gece pencerelerinden sızacak ışık.
Yukarıdaki cümlelerin/dizelerin hangisinde, “sızmak” sözcüğü diğerlerinden farklı anlamda kullanılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
2. Aşağıdaki dizelerin/cümlelerin hangisinde, “gölge” sözcüğü gerçek anlamının dışında kullanılmıştır?
A) Bir rüya uğrunda, ben diyar diyar
Gölgenin peşinde yürür giderim.
B) Yiğit gölgesinde yiğit saklanır.
Nâmertlerde namus olmaz âr olmaz
C) Gölge karar tutmaz güneş var iken
Sanma sabah rüzgârı gölge döndürür.
D) Gölgelerinde koyunlar otlayan ağaçların altından geçtiler.
E) O gördüğüm gölgenin hayal olduğunu daha iyi anladım.
3. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde, “örmek” sözcüğü “süslemek, işlemek, donatmak, kaplamak” anlamında kullanılmıştır?
A) Bir ruh gülümsüyor gibi derinden
Beton duvarları sarmaşıklar örmüş.
B) İpek saçlarını elimle ördüm
Ve bir kement gibi taktım boynuma
C) Zülüflerin tel eyleyip.
Saçların örmeye geldim.
D) Saçlarını çözerek hülyâ dizinde tel tel
Hep yeniden örmek isterdim.
E) Bugün ayın ön dördü
Kız saçını kim ördü
4. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde,” ölmek” sözcüğü gerçek anlamının dışında kullanılmıştır?
A) Gökten inmez hiçbir şey… Bütün yerde taşar
Kendi ahlakıyla bir millet ölür yahut yaşar.
B) Ömrü oldukça yürür hep yolcu
Varmadan menzile bir yerde ölür.
C) Ölmek kaderde var bize ürküntü vermiyor
Lâkin vatandan ayrılığın ıstırabı zor.
D) Hiç durmadan hayat öğütür devreden bu çark
Ölmek sırayladır sıralanmakta varsa fark.
E) İflah olmaz bu derd ile ölürüm
Güzeller serdarı giysin karalar
5. I. Tek seni hayal için süzerek batan günü
Gece mehtâba dalmak, sen de dalmışsın diye
II. Renk renk dertlerimi içimde besle
Fakat içimde dövünüp ağlama gurbet
III. Belki hâlâ o besteler çalınır
Gemiler geçmeyen bir ummanda
IV. Ömrüm oldukça gönül tahtıma keyfince kurul
Sâde bir semtini sevmek bile bir ömre değer.
Yukarıdaki ikili dizelerde, altı çizili sözcüklerden hangi ikisi anlamca özdeştir?
A) I. ile II. B) II. ile III. C) III. ile IV. D) I. ile IV. E) I. ile III.
6. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde, “göçmek” sözcüğü “bulunduğu yerden taşınmak, ayrılmak, başka yere gitmek” anlamı dışında kullanılmıştır?
A) Burdan göçüyorsun demek artık,… dönsen.
Ey sevgili, yollarda yürek toplardın!
B) Karacoğlan der ki: Konmadan göçmem
Her olur olmaza sırrımı açmam
C) Katarlar bağlandı kafile göçtü
Giden gelsin bizimle dost iline
D) Göçtü köyün meydanında bir çınar
Konuşanlar irkilenler sustular
E) Kervan eğer göçer olsa, azık alır
Azıksız yola giren yolda kalır.
7. Aşağıdaki dizelerin/cümlelerin hangisinde, “ölgün” sözcüğü gerçek anlamında kullanılmıştır?
A) Akmayan yaşlarda sıcacık yüzün
Yavrum bugün seni pek ölgün gördüm.
B) İhtiyar, ölgün sadâsıyla bir şeyler mırıldanıyordu.
C) Hâlâ o penceredeyim lâkin sular ölgün
Sen yoksun ki vefasız sularda ay görünsün.
D) Bir gün deniz ölgündü bir oltayla balıkta
Kuşlar gibi yalnız, yapayalnızdım açıkta.
E) Kalbim ölgün bir çiçektir gündüzleri
Gelin gelin onu açın geceler
8. Aşağıdaki cümlelerin/dizelerin hangisinde, “geri” sözcüğü “arkada bulunan, arkada kalan” anlamında kullanılmıştır?
A) İstemem bahçemde bülbüller ötsün
Benim gonca gülüm solduktan geri
B) Söyleyin anama anam ağlasın
Anamdan gerisi yalan ağlasın.
C) Sen söyleneni yap, gerisini düşünme
D) O kaça, biz yaklaşa, biz yürüye, o gide
Bıraktık dünya değer ülkeleri geride
E) Yazısı silinmiş, kâğıdı sarı
Mektubumu geri getirdi.
9. I. Tahtadan yapılmış bir uzun kutu
Baş tarafı geniş, ayak ucu dar
II. Kapıdan girince, insanın karşısına dikilen geniş merdiveni çıktım.
III. Bu geniş ülkede, binlerce latif illerde
Nice yıl cedlerimiz kökleşmiş bir yerde
IV. Ne geniş adam, dünya yansa umrunda değil.
V. Geniş kanatları simsiyah açılan kapıdan
Geçince başlayacak bitmeyen gece
Yukarıda numaralandırılmış cümlelerin/dizelerin hangisinde, “geniş” sözcüğü gerçek anlamının dışında (mecaz anlamıyla) kullanılmıştır?
A) I. B) II. C)III. D) IV. E) V.
10. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde “geçmek” sözcüğü, “bitmek, tükenmek, sona ermek, geride kalmak” anlamının dışında kullanılmıştır?
A) Ufukta pas tuttu birdenbire yaz
Gün çabuk geçti, akşam tez oldu.
B) Şehirlerden geçerken çocuklar
Her an bir alev gibi hasrettir duyduğum
C) Sarardı yaprağı gülleri soldu
Geçti o safanın devrânı bülbül
D) Hayrola her yandan şerler uyandı
Gayri şad olmanın geçti zamanı
E) Yollarda kalan gözlere yaşlar doluyor gel
Bir gün daha sensiz geçti, akşam oluyor gel
11. I. Çıkar dışarda gezersem biraz nefeslenirim
Epey de yorgunum ama gelince dinlenirim
II. Nice dertli kondu göçtü burada
Ağlatırsa Mevlam yine güldürür
III. Bir büyük boşlukta bozuldu büyü
Nasıl hatırlamazsın o türküyü
IV. Birçok gidenin her biri memnun ki yerinden
Birçok seneler geçti dönen yok seferinden
Yukarıdaki numaralandırılmış dizelerden hangi ikisinde, altı çizili sözcükler yakın anlamlıdır?
A) I. ile II. B) I. ile III. C) I. ile IV. D) II. ile III. E) II. ile IV.
12. Aşağıdaki dizelerin/cümlelerin hangisinde “yetmek” sözcüğü, “ulaşmak, yetişmek, erişmek, gelmek” anlamında kullanılmıştır?
A) Ey gönül yüreğin ne kadar yufka
Yeter ağlamana bir kuş ötüşü
B) Gayret edip ardından yeteyim derken
Hazır turna ile kaz elden gitti.
C) Sabah olmasın, günler doğmasın ne çıkar
Yurda ay yıldızın ışığı yeter.
D) Nasıl uysak, bu duraksız gidişe
Gece dinlenmeye yetmez gibidir.
E) Arife bir söz yeter tende cevher var ise
13. Aşağıdaki dizelerin hangisinde, “ölü” sözcüğü mecaz anlamda kullanılmıştır?
A) Umut, gözlerinde ölü bir bakış
Çığlık bir bükülüş dudaklarında
B) Tarihi sarar, yurdu sarar, fethi sarar
Sağlar ölülerden, ölüler sağlardan
C) İçinde rahata varmış yatan aziz ölüler
Demek ki böyle bahar örtüsüyle örtülüler.
D) Yalnız ölünün yüzünde mana yoktur.
E) Gözleri uzun uzun burkulu kaldı bende
Hana sağ indi, ölü çıktı geçende.
14. Aşağıdaki dizelerin/cümlelerin hangisinde, “gelecek” sözcüğü farklı anlamda kullanılmıştır?
A) Yıllanmış bir çınar pusuluk yerin
Neredeyse gelecek beklediklerin
B) Kâmildir o insan ki yaşar hâtıralarla
Bir başka kerem beklemez artık gelecekten
C) Sanki erdim çetin bilmecesine
Hem geçmiş zamanın, hem geleceğin
D) Taşı, billuru, kurşunu, geçmiş elinden tutup
Geleceğe kavuşturmuş
E) Bu gelecek, o geçmişe dayanacaktır.
15. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde, “geçmek” sözcüğü diğerlerinden farklı bir anlamda kullanılmıştır?
A) Belki hâlâ o besteler çalınır
Gemiler geçmeyen bir ummanda
B) Süslenmiş gemiler geçse açıktan
Sanırım gittiği diyar bendedir
C) Şu geçeni durdursam çekip de eteğinden
Soruversem haberin var mı öleceğinden
D) Dem çeker bülbül beynimde baykuşlar öter
Sonra karşımdan geçer bir bir, yıkılmış lâneler
E) Sanma bir gün geçer bu karanlıklar
Gecenin ardında yalnız gece var.
16. I. Asla unutamam gözümde tüter
Sıla terk eylemek ölümden beter
II. Yaprak mı kımıldar gece senden gizli
Bildik görüyorsun ne olur görmeyiver
III. O her sabah okuyordu kitabını
Ayırmıyordu kitaptan kesinlikle gözünü
IV. Ne kadar karanlık olsa geceler
Mümkün mü sonunda sabah olmasın
Yukarıda numaralandırılmış dizelerin hangi ikisinde, altı çizili sözcükler yakın anlamlıdır?
A) I. ile II. B) I. ile III. C) III. ile IV. D) II. ile IV. E) I. ile IV.
17. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde, “garip” sözcüğü diğerlerinden farklı anlamda kullanılmıştır?
A) Ey garip çizgilerle dolu han duvarları
Ey hanların gönlümü sızlatan duvarları
B) Bir devâ bulmak için bağrındaki yaraya
Toplanmış garipler şimdi kervansaraya
C) Garibim namıma Kerem diyorlar
Aslımı el almış haram diyorlar.
D) Bülbülün yatağı bahçeler, bağlar
Garibin yatağı kahveler, hanlar
E) Bir garibim adım sanım anılmaz
Yüreğimde yaram vardır onulmaz
18. Aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde, “gayrı” sözcüğü farklı anlamda kullanılmıştır?
A) Gayrı nidem dünyayı
Ki elim, kolum gitti.
B) Kara gözlüm efkârlanma gül gayrı
İbibikler öter ötmez ordayım.
C) Kendinden gayriyi beğenmez cahil
Kendi çalar kendi oynar demişler
D) Tanrı yardımcı olsun gayrı yolda kalana
Bir menzile vararak atları çektik hana
E) Gayrı yoktur kurtulmanın çâresi
Hâlimi arz edin nazlı Hünkâra
CEVAP ANAHTARI
1-C 2-B 3-A 4-A 5-D 6-D 7-E 8-D 9-D 10-B 11-E 12-B 13-A 14-A 15-E 16-B 17-A 18-C
