Tanzimat Dönemindeki Diğer Sanatçılar

DİREKTÖR ALİ BEY (1844-1899)

• Edebiyatımızda tiyatro ve mizah alanındaki çalışmalarıyla tanınır.
• Komedi türünde de eserleri vardır.
• Tanzimat tiyatrosuna ve Türk tiyatrosuna büyük emeği geçmiştir.
• Moliere’den uyarlamaları vardır.
• Teodor Kasap’ın çıkardığı ilk mizah dergisi olan “Diyojen” deki mizah yazılarıyla tanınır.
• Kendisine örnek aldığı Ahmet Vefik Paşa’dan daha sade bir dil kullanmıştır.
• Klasisizm akımının etkisinde kalmıştır.
• Yazdığı bazı oyunlar Gedik Paşa Tiyatrosunda sergilenmiştir.

Eserleri

• Tiyatro: Kokona Yatıyor (komedi), Ayyar Hamza (Moliere’den uyarlama / komedi), Misafir-i İstiklal (komedi), Geveze Berber (komedi), Letafet (operet)
• Mizah: Lehçetü’l Hakayık (Mizahi Sözlük), Seyyareler (mizahi hikâye)
• Gezi: Seyahat Jurnali (Batılı anlamda ilk günlük – Hindistan gezisi günlüğü)

AHMET CEVDET PAŞA (1822-1895)

• Tanzimat Döneminin önemli devlet adamlarındandır.
• Tarihçi ve hukukçu kimliğiyle tanınır.
• İlk Türk kadın romancı Fatma Aliye’nin babasıdır.
• Kaside ve gazeller yazmışsa da başarılı değildir.
• Yazılarında sade bir dil kullanmıştır.

Eserleri:

• Tarih: Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i Hulefa, Tarih-i Cevdet
• Hukuk: Mecelle (Medeni kanun niteliğindedir. Cumhuriyet’ten önceki medeni kanundur.)
• Dil: Kavaid-i Osmaniye (dil bilgisi kitabı), Belagat-ı Osmaniye (Edebiyat bilgileri)

ALİ HAYDAR

• Edebiyatımızda ilk trajedi yazarıdır.
• İki manzum trajedi yazmıştır.

Eserleri:

• Trajedi: Sergüzeşt-i Perviz, Sasaniyan Hükümdarlarından İkinci Ersas’ın Sergüzeşti
• Komedi: Rüya Oyunu

ŞAİR EŞREF

• Hiciv şairlerindendir.
• II. Abdülhamit için yazdığı hicivler ünlüdür.

Eserleri:

• Şiir: Deccal, Şah ve Padişah, İstimdat, İran’da Yangın Var

MİZANCI MURAT

• Mizan adlı gazeteyi çıkarmıştır.
• “Tarih-i Umumi” adlı tarih kitabı ünlüdür.
• Tanzimat Döneminin gerçekçi panoramasını yansıtan “Turfanda mı yoksa Turfa mı” adlı romanı ünlüdür.

TEODOR KASAP

• İlk mizah dergisi olan “Diyojen”i çıkarmıştır.
• Moliere’den “Pinti Hamit”i Türkçeye uyarlamıştır.

SÜLEYMAN PAŞA

• Tanzimat Dönemi Türkçülerindendir.
• Türk adı kullanılan ilk dil bilgisi kitabı olan Sarf-ı Türkî adlı eseri yazmıştır.

SADULLAH PAŞA (1838-1890)

• Edebiyatımıza Tevfik Fikret’ten önce bilim, fen, teknik temalarını getiren, kaderci felsefenin yerine dinamizmi getiren, insan akıl ve mantığını üstün kılan Batılı bir görüşe bağlıdır.
• Pozitivist düşünceyi anlatan aydın bir Osmanlı bürokratıdır.
• Lamartine’den çevirdiği “Göl” şiiri ünlüdür.
• “Ondokuzuncu Asır” adlı şiiri ile tanınır.
• İnsan aklının gücüne inanır. Aklın, deneylerin, bilim ve tekniğin Orta Çağ uygarlığına son vereceği, yepyeni bir dönem açacağı inancındadır.
• Toplumcu bir eşitliği, devrimci bir özgürlüğü savunmasına karşın, manzumeleri soyutlaşan zayıf bir didaktizm içerisinde döner.
• Divan şiirinin edebi sanatlarından uzaklaşır; çıplak fikrin peşindedir. Pozitivizmle materyalizmin hayalci bir yolcusu gibidir.

FATMA ALİYE HANIM

• Ahmet Cevdet Paşa’nın kızıdır.
• Roman, felsefe, tarih, biyografi türlerinde yazmış, çeviriler yapmıştır.
• İlk kadın romancımız kabul edilir.

Eserleri: Muhadarat, Refet, Udi, Emin

ALİ SUAVİ

• Türk tarihi, Türk dili, Türklerin İslam felsefesine yaptıkları hizmetler hakkında ileri sürdüğü fikirler önemlidir. Sarıklı ihtilalcı olarak tanınmıştır.
• “Muhbir” adlı gazeteyi çıkarmıştır.

BEŞİR FUAT

• Edebiyatımızda ilk kez realizm ve natüralizm akımlarını savunan, ilk kez bilimsel ve nesnel eleştirinin örneklerini veren kişidir.
• Pozitivizme bağlıdır.
• Auguste Comte’un pozitivist felsefesiyle araştırmalar yapmıştır.

Eserleri: Victor Hugo, Almanca Muallimi, Usul-i Talim, Voltaire, İnikad (bağlanma)

SAİT HALİM PAŞA

• İslamcılık düşüncesini ele almıştır. Devlet adamıdır.

AGÂH EFENDİ

• Şinasi ile ilk özel Türk gazetesi Tercüman-ı Ahval‘i çıkarmıştır.
• Posta Nazırı olarak da ilk posta pullarını bastıran kişidir.

AKİF PAŞA

• “Adem Kasidesi” adlı şiiri ile tanınmıştır.
• Bu şiirinde yokluk düşüncesini ele almıştır.
• “Tabsıra” anı türündeki eseridir.