1. "Celal Mukaddimesinde sanat ve edebiyatla ilgili görüşlerini belirtti. Ona göre tiyatro, yararlı bir eğlencedir; hem göze hem kulağa seslendiği için diğer edebi türlerden daha etkilidir.
Bu parçada sözü edilen Tanzimat sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Direktör Ali Bey
B) Ahmet Vefik Paşa
C) Şinasi
D) Yusuf Kâmil Paşa
E) Namık Kemal
2. Nâbizade Nâzım'ın "Karabibik" adlı eseri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Romandan çok, uzun öykü özelliği gösterir.
B) Realist-natüralist etkiler taşımaktadır.
C) Kişiler, yaşadıkları çevrenin diliyle konuşturulmuştur.
D) Eserde yer yer olay akışı kesilerek ansiklopedik bilgiler verilir.
E) Türk edebiyatında kırsal kesim (köy) gerçeğini yansıtan ilk eserdir.
3. Tanzimat'ın ikinci döneminde şiir, oyun, roman ve hikâye türünde eserler vermiş önemli bir sanatçıdır. Talim-i Edebiyatında ve Zemzeme'sinin önsözünde şiir, edebiyat, güzellik… konularında okurlarını aydınlatarak ve Servet-i Fünun topluluğunu oluşturan gençlere öncülük ederek edebiyatımıza hizmetleri olmuştur.
Bu parçada sözü edilen yazar, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Recaizade Mahmut Ekrem
B) Ziya Paşa
C) Namık Kemal
D) Muallim Naci
E) Abdülhak Hamit Tarhan
4. Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat edebiyatını oluşturan nedenlerden biri olamaz?
A) Tanzimat Fermanı'yla gelen özgürlük ortamının, düşüncelerin rahatlıkla söylenmesini sağlaması
B) Osmanlı Devleti'nin ekonomik ve siyasal olarak gücünü yitirmiş olması sonucu, Türk aydınlarının Batı'ya yönelmesi
C) Divan edebiyatı nesir tür ve şekillerinin, çağdaş duygu ve düşünceleri yansıtmada yetersiz kalması
D) Batı'da görülüp kullanılmak istenen bazı türlerin eski edebiyat tarzının değiştirilmesini gerektirmesi
E) Aydınların, 1. Meşrutiyet Anayasasını yürürlükten kaldıran yönetimle ilgili, edebiyat yoluyla halka bilgi vermek istemesi
5. (I) Edebiyatımıza roman, özellikle Fransızcadan yapılan çevirilerle girdi. (II) Bu çevirilerden önce, romanların yerini halk hikâyeleri, masallar ve mesneviler tutuyordu. (III) Samipaşazade Sezai'nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eseri ise bizim ilk yerli romanımız sayılır. (IV) 1872 yılında yayımlanan bu romandan sonra art arda Ahmet Mithat romanları yayımlanmaya başlandı: Hasan Mellah, Dünyaya İkinci Geliş, Felatun Bey'le Rakım Efendi… (V) Ama roman tekniği ve yazınsal değer açısından 1876 yılında yayımlanan Namık Kemal imzalı İntibah'ı ilk edebi roman saymak mümkündür.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
6. Şiirlerinde metafizik konuları; Tanrı, ölüm, evren, ruh gibi temaları ele almıştır. Bu eserlerde yeni biçimler deneyerek, bugünkü serbest ölçülü nazmın yolunu açmıştır. Oyunlarının çoğu sahne tekniğine uygun değildir. "Makber, Ölü, Sahra" gibi şiir kitapları ünlüdür.
Bu parçada sözü edilen sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yahya Kemal Beyatlı
B) Cenap Şahabettin
C) Ahmet Haşim
D) Abdülhak Hamit Tarhan
E) Recaizade Mahmut Ekrem
7. Tanzimat döneminde eleştiri "muaheze (azarlama)" diye adlandırılmıştı. Bu, eleştirinin, hep olumsuzlukları ortaya koyan bir yazı türü olarak anlaşıldığını gösterir.
Buna göre;
I. Namık Kemal'in, Ziya Paşa'nın Harabat'ı için yazdığı "Tahrib-i Harabat" adlı eleştirisi
II. Muallim Naci'nin, Recaizâde M. Ekrem'in "Zemzeme" adlı şiir kitabı için yazdığı "Demdeme" adlı eleştirisi
III. Recaizâde M. Ekrem'in, bir öğrencisinin "Elhan" adlı şiirine yazdığı "Takdir-i Elhan" eleştirisi
örneklerinden hangileri, yukarıda belirtilen anlayışa uygun eleştirilerdir?
A) Yalnız I.
B) Yalnız II.
C) I. ve II.
D) I. ve III.
E) I., II. ve III.
8. Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat edebiyatının II. döneminin özelliklerinden biri değildir?
A) Siyasal ortam farklılaştığından toplumsal, politik konulardan uzaklaşılması
B) Şiirin biçiminde yeniliklerin denenmesi
C) Şiirde bireysel duyguların ve metafizik konuların ele alınması
D) Romanda, romantizmden çok realizmden, hatta natüralizmden etkilenilmesi
E) Dil ve teknik bakımdan başarılı tiyatro ürünlerinin verilmesi
9. Aşağıdakilerin hangisinde Recaizade M. Ekrem'le ilgili bilgi yanlışı vardır?
A) Şiirde güzelliğe önem veren şair, çocuklarının ölümü nedeniyle daha çok, ölüm konusunu işlemiştir.
B) Türk edebiyatının ilk realist romanı Araba Sevdası'nı yazan sanatçı, tiyatro alanında eser vermemiştir.
C) Kendinden önceki Tanzimat sanatçılarının aksine, sanatın toplum için olması gerektiğine katılmamış, sadece aşk ve doğa üstüne söylenen şiirlerin güzel ve sağlam olmasının yeterli olduğunu İleri sürmüştür.
D) Eleştiri alanında Takdir-i Elhan ve Üçüncü Zemzeme Mukaddimesi'ni yazmıştır.
E) Edebiyat kuralları üzerine bilgi veren Talim-i Edebiyat adlı eserinde pek çok eserle ilgili değerlendirme yapmıştır.
10. Bir gün Sahaflar'da dolaşırken tesadüfen Şinasi'nin "Münacaat"ını görür. Divan şiirini çok iyi bilen sanatçı, Münacaat ile Şinasi'nin şiirimizde yaptığı değişikliği fark eder. Gidip Şinasi ile tanışır ve Tasvir-i Efkâr gazetesinde çalış-maya başlar. Bu tanışma, onun zaten dışa dönük olan dikkatini yönlendirir. Klasik nazım şekliyle sosyal içerikli şiirler yazar.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Namık Kemal
B) Muallim Naci
C) Şemsettin Sami
D) Samipaşazade Sezai
E) Ziya Paşa
11. Adını kahramanın adından alan roman, gerçekçi tutumu, bir İstanbul ailesini dile getirişi, geleneksel Müslüman Türk kadınından söz açmanın pek mümkün olmadığı dönemde aile kadınlarını odak alışıyla önem kazanır. Sırrıcemal, kuyusuna nasıl zehir katarsa, romanın bütün kişileri de duygusal açıdan kendilerini öyle zehirler; saçtıkları zehirle hep birlikte sahneden silinene kadar.
Yukarıda sözü edilen roman, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cezmi
B) İntibah
C) Zehra
D) Felatun Bey'le Rakım Efendi
E) Sergüzeşt
12. Tanzimat dönemi sanatçılarından olan —-, aynı zamanda aydın bir devlet adamıdır. Arapça, Fransızca, Rusça, İtalyanca bilen sanatçımız ilk adapte tiyatro oyununu yazmış ve Moliere'in hemen tüm komedilerini çevirmiştir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ahmet Vefik Paşa
B) Ziya Paşa
C) Yusuf Kâmil Paşa
D) Namık Kemal
E) Ahmet Mithat Efendi
13. Tanzimat döneminde gazetecilik, edebiyat çalışmalarıyla iç içe olmuştur. İlk olarak edebiyatla hiçbir ilgisi olmayan resmi gazete (I)Takvim-i Vakayi, arkasından Churchill adlı bir İngiliz tarafından (II)Tasvir-i Efkâr gazetesi çıkarılmıştır. Şinasi ve Agâh Efendi'nin çıkardığı (III)Tercüman-ı Ahval gazetesi Tanzimat edebiyatının oluşmasını sağlamıştır. Şinasi daha sonra tek başına (IV)Ceride-i Havadis gazetesini çıkarmış, daha sonra bu gazeteyi Namık Kemal'e devretmiştir.
Bu parçadaki bilgi yanlışlığının giderilmesi için numaralanmış bölümlerden hangileri yer değiştirmelidir?
A) I. ile II.
B) I. ile III.
C) II. ile III.
D) II. ile IV.
E) III. ile IV.
14. Tanzimat edebiyatı döneminde tiyatro, roman, makale gibi edebi türlerin ilk örnekleri verilmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi Türk edebiyatındaki ilklerden biri değildir?
A) Tahrib-i Harabat
B) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat
C) Tercüme-i Manzume
D) Şair Evlenmesi
E) Tasvir-i Efkâr
15. Realist-natüralist görüşleri Türk edebiyatına getiren İlk yazarımızdır. Kişileri durumlarına, yaradılışlarına uygun biçimde konuşturan anlatımı; canlı, sade bir dili vardır. Dış gözlemi oldukça güçlü olan yazar, olayları ve çevreyi anlatırken eserlerine kendini katmamıştır. "Zehra" adlı romanında da realizm akımının etkisi görülür.
Bu parçada sözü edilen yazar, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Namık Kemal
B) Recaizade M. Ekrem
C) Halit Ziya Uşaklıgil
D) Nabizade Nâzım
E) Samipaşazade Sezai
CEVAP ANAHTARI
1-E 2-D 3-A 4-E 5-C 6-D 7-C 8-E 9-B 10-A 11-C 12-A 13-D 14-E 15-D