Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretim Programı Değerlendirme Çalışması Türk Edebiyatı ile Dil ve Anlatım dersleri birleştirilerek yeniden “Türk Dili ve Edebiyatı” dersi oldu ve uygulama 2016-2017 eğitim öğretim yılından itibaren 9’uncu sınıflardan başlanarak faaliyete geçirilecek. “Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) öğretim programı, edebi metinler aracılığıyla öğrencilerin, Türk edebiyatının ve kültürünün temel niteliklerini, önemli sanatçılarını ve eserlerini tanımalarını, Türk dilinin inceliklerini keşfetmelerini, anlama, anlatma ve eleştirel düşünme becerileri ile estetik zevk düzeylerini geliştirmelerini amaçlıyor.” Yeni dersin müfredatında dikkat çeken değişiklikler yer almıştır. Maalesef yeni dersin programı hayli yoğun. İki dersin müfredatındaki konuların tamamı bu yeni derste de okutulacak. Ayrıca müfredata öğrencilerin günlük hayatta kullandığı ve ilgilerini çekecek yeni konular da eklenmiş. ( Bu yönü ile güzel ) Senaryo, e-posta, günlük, blog, hazırlıklı konuşma, dinleme, senaryo yazma, kısa film hazırlama, şiir dinletisi sunma gibi sözlü ve yazılı ifadenin geliştirilmesine yönelik konular bunlardan bazıları… Programdaki en önemli yeniliklerden biri “tür merkezli yaklaşım” oldu. Bu yaklaşıma göre, yüzyıllar boyunca oluşan edebi birikimi değerlendirmek üzere farklı dönemlerde yazılmış aynı türdeki metinler bir arada değerlendirilecek. Program, edebiyat eğitimini yakın dönemden alınan örneklerle başlatmayı esas alıyor. Bu çerçevede edebiyat dersiyle ilk defa karşılaşan öğrenciler, öncelikle daha kolay anlayabilecekleri yakın dönemdeki örnekler üzerinden metin türlerinin ve edebiyat eserlerinin temel özelliklerini, edebiyatın teorik çerçevesini kavrayacaklar. Sonraki yıllarda ise metin türlerinin farklı dönemlerindeki gelişimini takip edebilecekler. Böylece öğrenciler, yüzyıllar önce yaşayan bir şair ile çağdaş bir şairin şiirlerindeki ortak duyguları yakalayabilecek, modern bir hikâye ile bir halk hikâyesini karşılaştırabilecek. Peki, tür merkezli yaklaşımın sıkıntıları hakkında kısa bir değerlendirme yapalım: Tüm tür uygulamalarına yer verilmiş. Fakat 5 ders saatinde bu uygulamalar yetişecek mi? Bence hayır. Edebiyat dersi ile ilk defa karşılaşacak öğrencinin biraz gözünü korkutacak gibi ve ders öğretmenini zorlayacak durumda. Neden mi? Çünkü: Hikâye yazma çalışması, şiir dinletisi hazırlama, roman türüne ekleme çalışması, sunu hazırlama, hazırlıklı konuşma etkinliği, hikâye, roman, şiir inceleme çalışmaları, kısa oyun yazma ve sahneleme çalışması, senaryo yazma ve kısa film çekme etkinliği, blog oluşturma… Tüm türlerden her ders için yazma çalışması yerine tür yazma etkinlikleri sınıflar bazında dağıtılabilirdi ve bu da yoğunluğu hafifleterek zaman kazanımı ve uygulama rahatlığı getirirdi. Peki, bu yapılmadığına göre ders saati artırılabilir miydi? Bence evet. Programda, edebiyat ve dil anlatım çalışmalarının bir arada yürütülmesiyle okuma, yazma, dinleme ve konuşma çalışmaları arasındaki ilişkiler bütünlüklü bir yapı olarak ele alınmış. Ders işleme sürecinin aşamaları “okuma çalışmaları”, “yazma çalışmaları” ve “sözlü iletişim çalışmaları” başlıkları altında planlanmış. Okuma, yazma ve sözlü iletişim çalışmalarının çoğunlukla aynı tür etrafında ve birbiriyle ilişkili biçimde yürütülmesine özen gösterilmiş. Böylece öğrencilerin okuma çalışmalarında kazandığı bilgi ve becerileri yazma ve sözlü iletişim çalışmalarıyla uygulamaya geçirmesi amaçlanmış. Bu sürecin bir bütün olarak izlenmesi ve değerlendirilmesi için daha önce ayrı dersler olarak yürütülen Türk Edebiyatı dersi ile Dil ve Anlatım dersi, Türk Dili ve Edebiyatı adı altında birleştirilmiştir. Programda kazanımların kapsam bakımından birbirinden ayrılarak sade ve işlevsel biçimde yazılmasına özen gösterilmiş, gereksiz tekrarlardan arındırılarak kazanım sayısı 96’ya düşürülmüş. Fakat ünite sayısı artmış bu da 5 saat olan bu dersin ders saatinin 1 ders saati daha artırılmasını zorunlu hale getirmiştir. Yeni müfredatın içeriğini hakkıyla vermek ve öğrencileri geleceğe hazırlayabilmek için ders saati sayısı 5’ten fazla olmalı. Aksi halde yeni müfredatın layığıyla verilmesi ve istenen öğrenci profilinin oluşturulması güçleşecektir. Öğrencilere yılda en az iki kitabın okutulması ve öğrencilerle eleştirel bakış açısıyla değerlendirilmesi esas alınan programda, Türk Dili ve Edebiyatı dersi kapsamında öğrencilerin şiir, hikâye, roman türlerinde ikişer, tiyatro ve deneme türlerinde birer kitap okuması hedeflenmiştir. Türk Dili ve Edebiyatı derslerinde dil bilgisi öğretimi okuma ve yazma çalışmalarıyla planlanmış. 9 ve 10. sınıftaki dil bilgisi konularının işlenen metinlerle ilişki kurularak okuma çalışmaları kapsamında öğretilmesi, 11 ve 12. sınıflarda konu temelli dil bilgisi öğretimi yerine incelenen metinlerin, öne çıkan dil özellikleri bakımından değerlendirilmesi amaçlanmış. Yeni derste en önemli amaç, öğrencilerin yazma, sözlü iletişim kurma, etkili dinleme ve sunum becerisi kazanmalarını sağlamak. Öğrencilerin okuyan, okuduğunu anlayıp yorumlayan, yorumladığını sözlü ve yazılı olarak, doğru ve eksiksiz ifade eden, edebî yaratıcılığı gelişmiş ve belirli entelektüel seviyeye ulaşmış bireyler olarak mezun olmaları hedefleniyor. Fakat ders saati sayısı çok iyi hesaplanmalı ve yeni derslerin öğretim programı Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerine en iyi şekilde öğretilmelidir. İşte bu amaçla bu çalışma yapılmıştır. Bu çalışma yapılırken Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı 63 sayılı ve 29.07.2015 tarihli Ortaöğretim Türk dili ve edebiyatı dersi (9, 10, 11 ve 12. sınıflar ) yeni öğretim programı temel alınmıştır. Programdan hareketle alıntılar, değerlendirmeler ve çıkarımlar yapılmıştır. Ve dahi… Dersimizle ilgili her öğretmen ve öğrencinin merak ettiği sorular sorularak yeni programdan hareketle yeni derslerin içeriğine, uygulanmasına, ölçme ve değerlendirmesine yönelik cevaplar aranmış yeni program incelenerek bireysel değerlendirmeler yapılmıştır. “Andan girü bu dersleri, hiç kimesne divanda bargâhta ve dahı her yirde Edebiyat-ı Lisan-ı Türkî (Türk Dili ve Edebiyatı) diye anmamazlık etmeye…” Hayırlı uğurlu ola! Ekrem YEKREK Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni Devamı: Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretim Programı Değerlendirme Çalışması İndir! (Ekrem YEKREK)